Mithi Hrang Thlacam A Tul Maw?

A thizo mi pawl ih thlarau pawl hrangah hleice takih thlacam dingin in khiah sak mi ni sunglawi ni

Mithi Hrang Thlacam A Tul Maw?

Duhdawtmi nulepa ulenau pawl, tui ni November 2 ni cu leitlun huapin Pawlpi in “All Souls Day” ti’n a thizo mi pawl ih thlarau pawl hrangah hleice takih thlacam dingin in khiah sak mi ni sunglawi pakhat a si. Leitlun huap cun, November 1 hi “All Saints Day” ti’n le November 2 hi “All Souls Day” ti ih khiahmi a sinan, kan kawlram ah cun kan maih ram ih umtuzia thawn kaih in November 1 thawn anaih bik mi zarhpi ni ah All Saints Day timi Mithianghlim pawl puai ni tuah a si theu.  

All Saints Day le All Souls Day timi kan neihnak in kan Catholic zumnak hrampi pakhat a simi Mithianghlim pawl thawn pumkhat kan sinak a lang ter a si. Kan zumnak ih in zirhmi ah Catholic Pawlpi  cu hmun 3 ih ummi pawl zate kommi a si. Nehnak a ngahzo tu Mithianghlim pawl umnak Vanram (The Triumphant Church), harsatnak a tuar rero lai tu thlarau pawl umnak Thianfainak Hmun/ Meikangramte (The Suffering/Expectant Church) le ral a do rero lai tu minung pawl umnak Leilungpi (The Militant Church) ti’n Pawlpi hi hmun thum ah a um (cf. CCC. #954-958). Cumi hmun thum ih ummi pawl hi Catholic Pawlpi sungah pumkhat kan si tihi kan zum le kan pom mi a si. 

Tui ni cu All Souls Day timi a thi zo mi pawl ih thlarau hrang hleice takih thlacam ni a si vek in himi ni thawn pehpar in hlawmawknak kan run nei ding. 

Christian zumtu lakah minung tampi cun a thicia mi pawl hrangih thlacam cu ziang tthathnemnak a um? Kan Bible sung khal ah mithi hrang thlacam thu a um lo pi ti’n mithi hrang thlacam hi an iai lawng siloin, a fih hman an fih theu. A si ko, Protestant Bible ah cun, mithi hrang thlacam thu kan hmu thei lo; ziangruangah tile reformers timi thentheknak a rak tuah hmaisabik pawl in mithi hrang thlacamnak an pom lo tikah, mithi hrang thlacamnak thawn pehpar ih rak nganmi Bible cauk siseh, a dang Bible cauk pawl an rak hnong. Catholic Bible sung ahcun mithi hrang thlacamnak thu hi 2Maccabees 12:42-46 sungah fiang zet in kan hmu thei. Culawng siloin, Mat 12:32 sungah kan Bawipa Jesuh Khrih amah rori in, sualngaidamnak timi hi tui san lawng siloin, nehhnu san khal ah a um ti’n in rak zirh. 

A thi zo mi pawl hrangih thlacam a tul kan ti tikah, cuih a thizo mi pawl ih thlarau cu khui ah si pei an um; Vanram a thlengzo pawl hrangah le thlacamsak a tul si lo, Hell sungih a tla zo pawl hrangah le thlacamsak a sawt nawn si lo, thla kan cam sak mi thlarau pawl teh khui tawk hmun ciah ah si pei an um timi ruah ding pakhat a um. Himi thu thawn pehpar aw in, Pawlpi cun, Vanram khal silo, Hell khal silo mi Thianfainak Hmun/ Meikangramte “Purgatory” timi a um ti’n in zirh. “Purgatory” timi tongfang hi Latin tongfang “Purgatorium” ihsin a ra mi a si ih a sullam cu ‘thianfainak hmun’ ti a si. A verb form cu ‘purgare’ ‘to purge’ ‘ thianfai ter’ ti a si. 

Pawlpi zirhnak CCC caukpi #1030 -1031 sungah Purgatory thuhla fiang zet in kan hmu. Pathian zangfahnak a co ih, Pathian thawn rualremnak sungah a thi nain, famkim teih thianfainak a ngah hrihlo tu pawl cu kumkhua nunnak/ vanram co ding ciacia an si. Asinain, vanram luhnak dingih lotheihlo ih a tul mi thianhlimnak an ngahnak dingah an thih hnuah thianfai an si hmasa a tul. Cuih thianfainak hmun cu ‘Purgatory’ tiah Pawlpi in hmin a pek mi a si. Himi kumkhua nunnak co dingih hrilnak a ngahzo tu pawl ih an ton dingmi thianfainak hi camsiatmi pawl ih Hell ih an ton dingmi harsatnak thawn an bangaw lo. 

Christian zumtu tampi lakah, Purgatory timi hi zumtu hmasa pawl ih rak zummi siloin RC Pawlpi in nehhnu ih a run phuahcop mi hmun pakhat a si ti’n a pommi tam pi an rak um. Cupawl in ‘Purgatory timi hi Pope Gregory (AD 540-604) san ihsi rak thok mi a si’ ti’n an ti theu. Asinain, Christian zumtu hmasa pawl ih thuanthu pawl kan zingzoi tikah, minung kan thih hnu ih kan ton dingmi ah Vanram khal silo, Hell khal silo mi, hmun phkhat a um ti an rak zum thu fiang zet in kan hmu thei. St. Augustine ih nu, St. Monica in a thih zik zawngah a fapa hnen ih a cah mi cu: ‘Missa raithawinak na tuah tikah ka thlarau run mang theu aw’ ti a si. Cun, AD. 200 kum hrawngih thahnak a rak tongtu St. Perpetua le St. Felicity ih thuhla an nganmi pawl kan zoh tik khal ah, a thicia mi pawl ih thlarau hrang thlacamnak thu fiang zet in kan hmu. Culawng siloin, ‘Catacombs’ timi hlanlai lei tangih minung an rak phumnak thlan sung kan zoh tik khalah a thi zo mi pawl hrangih thlacamnak pawl kan hmu. Himi pawl kan zoh tikah, Pope Gregory hlan ih zumtu pawl khal in Purgatory timi hmin an rak pek lo hmanah, minung kan thihhnu kan thlarau ih fehnak hmun pakhat a um ti cu an rak zum zo a si. Cuih hmun cu nehhnu ah “Purgatory” ti’n Pawlpi ih hmin a run pek mi sawn a si. 

Asile, ziangruangah kan thih hnuah thianfainak hmun kan feh a tul? 

Bible sung kan zoh tikah, Pathian ih thuthennak kan ton ding mi hi ‘Particular Judgment le General Judgment’ ti’n phun hnih a um. Particular judgment timi cu pakhat cio kan thih ve ten kan ton dingmi thuthennak a si (cf. Heb. 9:27). General judgment timi cu san a cem tikih Jesuh Khrih a ratsal caan ih mizapi ih ton dingmi thuthennak a si (cf. Mt 25:31-35). Himi thu thawn pehpar in St. Augustine in ‘The City of God’ timi cabu sungah ‘mihrek khat cu sualnak hrangih tuar dingmi cawhkuannak hi an nun lai ah an tong; mihrek cu an thih hnuah an tong; mihrek cun an nun lai ah siseh an thih hnuah siseh an tong. Cule himi an ton mi hi netabik le a fekbik mi thuthennak (general judgment) hlan ih ton mi a si’ a rak ti.  Curuangah kan thlarau in sualnak hrangih cawhkuannak timi thianfainak hmunih a feh hi particular judgment le general judgment karlak te ah a si. Kan thih hnu ih thianfainak hmun kan feh hi thianfainak co dingah a si. Ziangruangah tile, a thianglo mi cu Vanram thlen theih a si lo (Rev. 21:27). Cun, Rom 5:3-5 sungih kan hmuh vek in, harsat tuarnak hi thianhlimnak co dingah thil thupi pakhat a si ve. Thianfainak hmunih harsat tuarnak hi a famkim mi thianhlimnak co dingah netabik ton dingmi harsatnak a si.  

Duhdawtmi nulepa ulenau pawl, Purgatory timi thianfainak hmun hi RC Pawlpi ih phuahcop mi hmun a si lo. RC pawl lawng fehnak ding hmun khal a si lo. Pathian in a zangfahnak ruangih in tuahsakmi hmun a si.  Pathian zangfahnak a co tu pawl hmuahhmuah hrangah a si. Curuangah Catholic zumtu pawl in mithi hrang thla kan cam tikah RC zumtu pawl hrang lawng siloin, Pathian zangfahnak sungih a thi zo mi pawl hmuahhmuah hrangah thla kan cam a si.

 Thianfainak hmun a thleng tu thlarau pawl hi Pathian zangfahnak co tu an si ruangah lungawinak thawn an khat. Asinain, an hngahhlap zet mi hmaiton ih Pathian biak le thangthat thei an si hrih lo ruangah ruahsannak thawn a khat lai mi harsat tuartu pawl an si. Himi thlarau pawl ih an harsat tuar dingmi cawhkuannak hi ziangtluk a rei ding ti zo hman in kan thei lo. Kan theih mi cu, an cawhkuannak hrangah anmah ten zianghman an tuah thei nawn lo; ziangruangah tile thih hnuah thiltha tuah theih a si nawn lo. Kan nun sung caan hi thil tha tuah dingih Pathian ih caan in pek mi a si. Asinain, cuih thianfainak hmun ih thlarau pawl hrangah leipar a nunglai mi kanmah pawl in hnatha kan tuan sak thei; thla khal kan cam sak thei. Cucu Vancung ih um siseh, Thianfainak hmun ih um siseh, Leipar ih um siseh zumtu kan zaten Pawlpi ah pumkhat kan sinak a langter tu a si. 

Duhdawtmi nulepa ulenau pawl, mithi pawl hrang thla kan cam hi a lak a si hrimhrim lo ti hi tuini ah a thar in thagphawkawk ka duh nasa. Thianfainak hmun ih a um mi thlarau pawl hrangih thlacam a thupit zia hi leipar an nun lai ih vision timi langnak a rak hmu mi mithianghlim pawl tampi ih nunah fiang zet in kan hmu thei. A hleice in, St. Faustina, St. Peter Damien, St. Catherine of Genoa, St. John Bosco te pawl ih hmuhmi langnak ah Purgatory thawn pehpar mi Pawlpi ih zirhnak hi a dik mi a si ti a langfiang. 

Curuangah nang le kei zumtu kan si hi mi vantha ngaingai kan si. Culawng siloin, mithi hrang thlacamnak neimi zumtu kan sinak in, kan thih hnu ah zohman in in mang lo hmansehla Pawlpi in Missa raithawinak a tuah tinten kan thlarau in hngilh dahlo timi kan theihnak in kan hna in ngam ter a si. Leilung tlun kan zoh tik ah, ram khat le ram khat kan timezone a bangawklo vek in minute pakhat hman pelh lo ten Pawlpi in kan thlarau hrangah Missa raithawinak a tuah ringring timi te in kan zumnak lamzin ah hngetkhoh zet ih feh suak thei dingin lam in hruai hram seh.

 

Add new comment

1 + 3 =