Dingnak le remdaihnak (justice and peace), (sim tu Rev. Fr. Joseph Ro Nei Thang), January 1, 2021.

Dingnak le remdaihnak (justice and peace)

Thuthangtha sim tu Rev. Fr. Joseph Ro Nei Thang 

January 1, 2021.

Siarding: Mipum siarnak 6:22-27; Ps 67:1-2, 4, 5, 8; Luka 2:16-21

          Bawi Khrih ah duhdawt zetmi nu le pa, u le nau pawl, Nan zatein “Happy new year” ti ah cibai ka run lo buk hai. Tuihni cu 2021, January ni khat, kumthar puaini asi. Cuhlei ah Bawinu Mary ih Pathian nu asinak puaini tla kan tuah bangtukin remdaihnak ni tla asi ruangah puaipi pathum kan tuah asi ti kha ka run lo theiter hai. Tuihni kum thar ni ih kan siar dingmi Pathian ih ttongkam pawl cu Mipum siarnak 6:22-27 tiang, Ps 67:1-2, 4, 5, 8 pawl ansi dingih Saam a sawnnak ahcun “Maw Pathian, in zaangfah awla thluasuah in pe hram aw” tiah asi pei. Cun Bible a voihnih siarnak ahcun Galati 4:4-7 tiang le Thuthang ttha ahcun Luka 2:16-21 tiang pawl tla ansi pei. Tuihni kum tharni cu remdaihnak ni asi vekin Dingnak le rem-daihnak (justice and peace) timi thu kan ruat tlang cio pei uh.

          Naute Jesuh a suak lai ah hlarem saktu vancungmi pawlin “A sangbik vanah khin Pathian cu sunglawi si ko seh; leilung khalah mithin ttha pawl hnenah rem-daihnak leeng ko seh” tiah an sa ti thu cu Luka 2:14 kan hmu thei. Bawi Jesuh in a Tirhthlah pawl hnenah “nan hnenah rem-daihnak ka lo tanta. Keimahih rem-daihnak cu ka lo pe asi. Leitlun ih pekmi vekin asilo” tiah thinak a tuar hlanah Jn 14:27 ah thu a kam ta. Thihnak ihsin a thosal tikah a Tirhthlah pawl hnenah “Nan parah daihnak um ko seh” tiah a cibai hai asi tiah John 20:19 ah kan hmu thei.

          Rem-daihnak cu ziangso asi? Rem-daihnak cu a tluangpi thu in dingnak a um tik lawng ah a ngah theimi asi. Hau awknak, do awknak, ralthonak a umlo ruangah remnak a um asi kan ti theilo. Cuhnak in rem-daihnak timi cu Pathian le minung, minung le minung, minung le Pathian ih serhsiammi pawl rem tein le dik zetin pehtlaihnak kan nei tik lawngah kan ngah thei asi tiah a voihnihnak Vatican council meeting pi in thu in zirh asi. Ca Thianghlim prophet Isaiah 48:22 le 57:21 ah “misual le midiklo pawl hnenah rem-daihnak a um thei lo” tiah fiang zetin Pathian nih in zirh asi. 

          Dingnak timi teh ziangso asi? Catholic Kohhran ih Pathian thuzirhnak ca-uk sungah “Dingnak in kanmah kha a neitu hnenah a neimi hmuahmuah in pek ternak asi” Mirang ttong in cun {Justice disposes us to give everyone what belongs to him} tiah tawi zet le dik zetin in zirh asi. Mahih ta silo pipi kha hramhram in kan va long sak, hramhram in kan va cuh sak, mifarah le minauta pawl kha zomtainak thawn a naing kyint in an neihsunte kha va lak sak ruri tikah a taya lo zet mi ah a cang asi. A neitu in zianghman co ngahlo, upa pawlin an thuneinak aa-naa hmangin minauta pawl kha a naing an kyint tikah dingnak a umlo. Mah ih ta si lo mi pawl kha diklo zetin kyanphan rero tikah dingnak a um lo. Dingnak a umlo ahcun rem-daihnak tla a um theilo lala asi. 

          Cumi dingnak le rem-daihnak cu tuihni kum thar ni ah checkfel tlang dingah ka run lo sawm. Hmaisabik ah mah le mah dingfelnak ka nei maw, neilo? Pathian thawn siseh, midang pawl thawn siseh, Pathian ih serhsiammi thilri pawl thawn ziangtin so pehtlainak kan nei ti kha ruat ding kan si. Pathian thawn kan pehtlainak ah kei hi ka dik maw, diklo? Pathian bumtu ka si maw? ti kha ruat ding kan si asi. Hmu theimi minung pakhat le pakhat parah dingnak kan neilo ahcun hmu theilomi Pathian parah cun ziangtinso dingnak kan nei thei ding? Ruah uhsi!

          Cun Pathian ih hmuihmel vekin serhsiammi milai pawl parah teh ziangtinso pehtlainak kan nei ti kha ruat ding kan si asi. Midang parah dinglo le diklo zetin thil ti sualnak nei maw, neilo? Midang pawl mah ih thu neinak aa-naa ka hmang sual maw? midang thilri ka cianphan maw? Midang pawl parah tthatlonak tuah ngah ruangah ttuanvo ka lak maw? Tawon latu silo in tawon shaungtu kan si maw? Hna cu ttuan duhlo nain lahkhah cu a sang zetin ngah duh ringring. Hna cu ttuan paihlo, asinain rawl cu a thaw thaw ei duh thei ti vek pawl hi mi remtertu silo in mibuaitertu asi sawn asi. Mina pawl le miharsa pawl ka hmu tikah ziang siarlo in ka tansan men maw? Meeting tuahnak ah tla mi ih mitkem zawngin ka um ngah pang maw? Mah ih duhnak lawngin maw mipi ka hruai, meeting ka tuah pi ti vek pawl kha ruat sal ding kan ttul asi. Miphun thlaihdannak, hmel mawi hmel sia thlaihdannak, mifarah le milian thlaihdannak kan nei maw neilo checkfel uhsi. Pope John Paul in “ram khat le ram khat, khaw khat le khaw khat rem-daihnak tiah kan zuam rero lai ah kanmah thawn a naibik mi pawl thawn remnak tuah hmaisa a ttul asi. Nupi pawl,,,nan pum sungih naute thawn hman nan remlo ih nan hau awkih a thah tiang hman nan that asi ahcun hmun dangmi ih ummi ramkhat le ramkhat rem aw tein um ding cu ziangtinso a cang thei ding” tiah a ti asi. A dik ngaingai asi. Pum sungih fanau thahnak sualnak cu a tum zetmi thipitlak sualnak asi. Tuih san ah fakhamnak sii a phunphun a um ih fakhamnak (ttaa sii) a hmannak tla Pathian ih duhmi asilo. 

          Cule Pathian ih thil tuahmi pawl teh ziangtinso kan hman? Ziangtinso kan siatsuah? Ziangtinso kan karhzai ter? Ram mei urnak, nga pawl bomb kapnak, nylon si le ddt si thlahnak tivek pawl, a ttullo pi in thing haunak, vahnak; nunghring pawl thahnak tivek pawl kha ruat sal a ttha asi. Thingkung kungkhat kan hau asile a dang kungkhat cin sal ding ti kha ruat uhsi. Pathian in a serhsiammi hmuahhmuah kha minung nih kilkhawi dingah  ttuanvo a aap asi. Pathian ih serhsiammi pawl kha siatsuahtu silo in kilkhawi ding, pungzaiter ding hrangah asi sawn. Cuhlei ah electric lam kan hmannak khal ziangtinso kan hman? Cun tidai sia pawl teh ziangtinso kan hmang? timi bangtuk pawl khi ruat sal uhsi?

          Tuih san ah hi leitlun thil umdan pawl kan zoh tikah tthatnak hnakin tthatlonak a tam deuhdeuh asi. Rem-daihnak hnakin buainak kha a tthang deuhdeuh asi. Rem-daihnak thawn kan hla deuhdeuh ih hnaihnoknak, buainak, hau awknak, tawh awknak le raldonak pawl cu nikhat hnu nikhat a karh deuh deuh asi. Bawi Jesuh nih in pekmi le in rak tantami rem-daihnak teh khuitawkso asi thlang? Dingnak a umlo ahcun rem-daihnak a um theilo. Tangdornak a umlo ahcun sualngaidamnak a um lo dingih sual ngaidam awknak a umlo ahcun rem-daihnak tla a um theilo asi. “Bawipa in tuahter a duhmi cu:- a dingmi tuah le zaangfahnak tlaisan le tangdor tein Pathian thawn tlanleng tlang hi asi” tiah Pathian ih duhdan cu Mikah 6:8 ah in zirh asi. 

          Mahih innsungsang ah rem-daihnak tuahtu nasi maw? buainak petu so na rak si sawn? Rem-daihnak tuahtu rak si hram uhsi. Ziangahtile Ca Thianghlim in “Rem-daihnak a tuahtu pawl cu mithluasuak ansi; Pathian in ka fa tiah a lo ko ding” tiah Mt 5:9 ah Jesuh Khrih in rem-daihnak tuah athupi zia in zirh asi.

          2019 kum December thla ni 12 ni ah Pope Francis in “Ngaidamnak thawn nunkhuasak dingin mi kan rak zirh tikah remdaihnak hrang milai cang dingah kan thil ti theinak cu a karh ter asi” tiah a ti. Remdaihnak kan ti tikah pakhat le pakhat ngaidamnak le upatnak kan nei tikah tla a si theimi asi. Naute Jesuh daihnak siangpahrang in u le nau, nan zate ih parah a thar in Christmas thluasauh lo pe hram seh. Dingnak le remdaihnak cu nan zateih parah um camcin hram seh.