Jesuh le Zakia, Nangmah le Thingkung

Jesuh le Zakia, Nangmah le Thingkung

Paakkum, Caantluang caan zarhpikar XXXIII nak, tlawngkai nihnih ni (Nov. 19, 2019)

Siarding: 2Macc 6:18-31; Ps. 3:2-7; Lk. 19:1-10

Tuisun kan siarmi Thuthangtha ahcun "Bawipa Jesuh cu a khual tlawnnak a theh vivo thlang ih Jericho khua a ra thleng thlang. Cui caan ah Jesuh hmuh duh ah Zakia cun Jesuh cu a rak hmuak ve. Asinan a khan a niam ruangah a hmu theilo ih cuticun thingkung parah kai tahrat in Jesuh cu a rak zoh" timi thu a si.

2006 kumah Israel ram ka va tlawng ih keimah ka mit rori ih ka va hmu mi lakah "tui Bible sungih thuhla" hi a tel ve. Tuisan khalah Israel ram va tlawng in Jericho khua va feh a si le Jericho khuahnar ah Zakia a rak kainak thingkung cu tutiang khalah hmuh theih a si lai, a nung lai ruangah thinlung a tham zet, "Jesuh le Zakia" ih tonawknak thingkung cu thinlung ah a cam zet. 

Zacheus ih dinhmun zoh uhsi.

Zakia cu Jericho khua ih Siah khongtu a si. Rome pawl in Palestine ram cu ral an va do, an va neh ih an lak ih an uk. Cuticun Palestine rammi pawl hnen ihsin Rome pawl cun "Siah" an dil. Anmai ai-awh ah mi an re ih cucu "Siah khongtu" ti ih kan Bible sungih kan hmuh theu mi a si. Ramdangmi - Rome miphun - pawl ih hrang ah anmai rami - Palestine rammi - pawl hnen ihsin "siah" an khon ruangah an rammi pawl cun "mai miphun phatsantu - titsaphauh" ti-in an hmu. Curuangah siahkhongtu pawl cu misual lak hman ih sual bik ti in an pom. Zakia khal cu Misualbik pawl lak ih pakhat a si ve.

Zakia cu milian a si. Zakia cu siahkhongtu men siloin siahkhongtu pawl lak hmanah dinhmun sang, tuanvo sang nei "bawi" a si. Siahkhongtu pawl in zung lam ihsin khon ding an ti zat hnak ih tam an khong theu ti a si ih cui a hleifuan an khon cih mi cu an mah in an lak ti a si. Cozah pawl ih minung si-in an humhim ruangah an thu el le zungih va heek a theih lo tluk a si. Curuangah an lian zet. Zakia khal cu vek a si ve. Anih cu milianzet a si nan Luke 18:18-23 sungih kan hmuhmi, "kumkhua nunnak ngah dingah ziang saw ka tuah ding" ti ih a ra sut tu milian tlangvalpa thaw cun an lungput a ling a let aw aw. Tlangval milianpa cun Jesuh ih dung thlun ding ruangih a neih hlawnthil tlansan ding cu har a ti fualfo ih ruangah Jesuh hnakin a hlawnthil sumsaw a hril sawn thu kan hmu. Zakia cun Jesuh thluntu a si thei ding tak hmanah a hlawnthil cu mifarah le misiatha pawl pek poi a ti lo. Zakia in a thinlung a thleng taktak ti cu a hlawnthil pawl pek a siannak in a langter.

Zakia cu "miniamte le miler" a si. Midang hmuh zawng hmuh a duh ve, midang theih zawng theih a duh ve. Asinan a ruang ken ih hawi a can lo ruangah midang hmuh zawng hmu thei lo in a um. Curuangah thing parah a rak kai. Cutiih "a lernak le thingpar a kainak" cun Jesuh hnen a thlen pi.

Zakia ih "milian a sinak; bawi a sinak; miniamte a sinak; misual a sinak" tivek pawl in Jessuh thawi tonawk dingah dawnkhamtu an si lo. Voi tampi cu kan sinak kan zahpi, midang lak ih va suah ding ah kan ning a zak. Cuticun Pathian thawi tonawk dingah dawnkhamtu ah an cang phah theu.

Zakia in Jesuh a hmu ti hnak ih a thupi sawn cu Jesuh in Zacheus a hmuh hi a si sawn. Ziangah tile Zacheus cun a thinlung muril in Jesuh a hawl ih a mit in a hmu, Jesuh cun Zacheus ih thinlung muril tiang a hmuh ruangah "Rawngtum aw, tuizan na hnenah ka thleng ding" a tinak a si. Lk 18:38-43 sungah mitcaw pa ih "David fapa ii zaangfah hram aw" ti ih kawhnak cu sawn lohli lo tu Jesuh cun tu ahcun kawh le sawm hman tul lo in amah in a bia hmaisa.

Jesuh in Zakia cu "Abraham ih tesinfa" a si a ti. Lk 1:73 sung ih Zakarias ih hla sungah siseh; Lk. 16:22-31 sung ih Lazarus le milianpa ih thuanthu sungah siseh Abraham cu Jew pawl ih PA ti in kan hmu. Cuticun Israel cu Pathian ih rundamnak khuakhan ah a thupibik hmun an luah ti a langter duh a si. Jesuh cu a hlo mi pawl hawl suaksal a tum. Curuangah Mt 10:6 ahcun "a hlomi tuu Israel innsang ah va feh sawn uh" ti ah a ti. Cuvek thotho in Mt. 9:13; Mk 2:17 le Lk 5:32 pawlah "mitha pawl siloin misual pawl ko dingah ka ra" tiah a ti. Tui kan siarmi Lk 19:10 khalah, "a hlomi hawl ding le run dingah" ka ra a ti vek in sualnak ruangih a hlomi Zakia cu Jesuh in a hawl suak a si.

Zakia ih rundamnak hi amah hrang lawng ah si lo in a rualpi pawl hrang khalah a tangkai ngaingai. Zakia in rualpi tampi a nei ve, amah vek ih "misual" khal tampi an um ve. Cui misual pawl cun Jesuh hnen ih va pan ding cu a har zet, ziangah tile Jesuh cu miding mifel a si ih "mifel le misual" thleidan awknak nunphung ih a ciahneh ruangah a si. Asinan tu ahcun an rualpi misual Zakia ih inn ah Jesuh a um, a lut ti an theih tikah an mai lakih a ra mi Jesuh a si tikah a hleihluan ih hmaizah tihzahnak um nawn loin nel aw zet in an tlang tlang. Cuticun "misual" dang hrang khalah rundamnak an hmuh phah a si.

Mah le mah ruat aw uhsi! Ka thiam, ka qhat le ka fel ruangah si loin Pathian ih zaangfahnak ruang sawn ah ii ko ih, cui ii kawhnak khal alak si loin duhsan a nei: "ka kiang ka kap pawl Pathian an theih le an hmuh thei nak ding hrangah a si" ti kha thei uhsi.

Thingkung hi amah te a um caan ah thatnak bul a neihlo vekin siatnak bul khal a nei ve lo. Asinan Zakia a rak kainak thingkuung kha Jesuh le Zacheus ih tonawknak hmun a si ruangah a sunglawi ngai ngai ih, um man a nei. Nang khal Jesuh le midang tonawknak hmun, peh tlaihawknak lilawn si tum aw la cumicu na sunlawinakbik, nunman na neihnakbik a si ding.

Zakia bangin nangmah ah Jesuh kha thlengter, umter aw la, na neihmi Jesuh kha midang khalin hmu ve hai seh. Jesuh le midang tonawknak thingkung si tum aw.