Tuukhal (sim tu - Rev. Fr. Peter Zin) February 22, 2022

“Tuukhal”

2022 February 22 (Tlawngkai nihnih) ni 

“Ka lo sim Piter, nang cu lungto na si; hi lungpi parah hin ka kawhhran ka din dingih thihnak hman in a neh thei dah lo ding. Vancung Uknak tawhfung ka lo pe dingih leilungtlun ih na khammi cu vancung ah kham a si ve dingih leilungtlun ih na onmi cu vancung khalah on a si ve ding.”

            RVA Falam service in thuthangṭha a ngaitu Bawi Khrih ah duhdawtmi nu le pa, u le nau pawl, Bawipa pek mi hnangam daihnak cu nan hnen ah um hram seh. Tuni hi “The chair of St Peter” tiin kawh mi – direct in kan let ding a si le St Piter ih tohkham puai ni a si ih simduhmi cu Piter ih a to nak tohkham sawn si lo in amah le amah ih hnaṭuan a lak tu Pope pawl ih an mission hnaṭuannak asilole ṭuanvo an neihnak thu an neihnak puai ni a si. Himi puai in Jesuh Khrih ih kawhhranpi ih pumkhat sinak, dungthluntu pawl le kawhhranpi ih peh tlaihnak a lang ter a si.

            Tuni kan siar dingmi Bible pawl khal cu Bawi Jesuh in a tuu pawl zoh khen tu ding ah a thupibik in a cuangce in ṭuanvo a pek mi Piter thawn pehpar mi pawl kan siar a si. A veikhatnak siarnak cu 1 Piter 5:1-4 tiang a si ih kawhhran hna ṭuantu upa pawl asilole tuukhal pawl thu cahnak a si. Saam kan siar dingmi cu Saam 23 a si ih Bawipa cu tuukhal ṭha a sinak thu a si. Gospel kan siar dingmi cu Matthai 16: 13-19 tiang a si. A hmaisa ah Gospel siarnak kan nei ta hrih pei.

Matthai 16:13-19

Jesuh cu Sisaria Filipi peng ah a feh ih cutawkah a dungthlun pawl kha, “Mi in Milai Fapa hi zo a si in ti so?” tiah a sut. Annih in, “Mi ṭhenkhat in baptisma petu Johan a si an lo ti, mi ṭhenkhat in Elijah a si an lo ti. A ṭhenkhat cun Jeremiah, asilole profet pakhatkhat a si ding an lo ti,” tiah an let. Jesuh in, “Nannih in teh! Kei hi zo a si in ti so?” tiah a sut. Simon Piter in, “Nang cu a nungmi Pathian ih Fapa Messiah na si,” tiah a ti. Cutikah Jesuh in, “Johan fapa Simon, mi vannei na si! Ziangahtile hi thu cu minung hnen ihsin na ngahmi a si lo, vancung i a um ka Pa in na hnenih a phuanmi a si. Ka lo sim Piter, nang cu lungto na si; hi lungpi parah hin ka kawhhran ka din dingih thihnak hman in a neh thei dah lo ding. Vancung Uknak tawhfung ka lo pe dingih leilungtlun ih na khammi cu vancung ah kham a si ve dingih leilungtlun ih na onmi cu vancung khalah on a si ve ding,” tiah a ti.

(Bawipa ih thuthang ṭha a si.)

                        Bawi Jesuh in a dungthluntu pawl thusutnak a nei tik ah Piter in hman zet in a sim thei ih cutikah Bawi Jesuh khal in ṭuanvo tumpi a pek tumnak thu a si. Tuni cu Piter ih ṭuanvo a nei nak puai kan tuah a si vek in cumi thu hla lam dueh kha kan ruat tlang pei. Bawi Jesuh ih thusut mi kha Piter in Bawipa ih lungduh zong in a let thei tikah Bawipa in Piter hnen ih a pek mi ṭuanvo asilole thuneihnak kan zoh tik ah mangbangza rori a si. Ṭha ten kan ruat asile ‘a laa tuksum in’ ti ding phun rori khi a si. Ziangruangah tile Bawipa in vancung thawn pehpar mi thuneihnak kha minung menmen kut sungah a ap a si. Thuṭhimnak in kan zoh ding asile ziangthawn a bang tisile phunhra hman ong hrih lo mi nauhak kha rampi pakhat par ih thuneihnak pek vek khi a si. A taktak cun cu hnak in hman a tam a sang sawn lai a si. Ziangruangah tile vanram le leilung tlun cu an dang aw tuk ruangah a si.

                        Na par ah ka kawhhran ka din ding ti lawng siloin Vancung Uknak tawhfung tiang rori a rak pek. Tawhfung ih a sullam cu kan thei ṭheh ko, tawh kai tupa in a ong le cu sangka cu on a si ih a khar le cu sangka cu khar a si mei. Cuvek tiang rori thu neihnak kha Bawipa in munung kut sungah a ap ngam a si. Tuni kan siar mi Saam sungah Bawipa cu ka tuukhal a si; sammi ziang hman ka nei lo timi kan siar. Bawi Jesuh a mah rori khal in kei cu tuu khal ṭha ka si a ti. Cun thihnak in a tho sal ih vangcungah a kai hlan ah a tuukhal hnaṭuan kha Piter hnen ah a ap ta lala a si. Cumi tuukhal a sinak cu a mah hnu ah a sangsang in ṭuanvo a lak tu an um ih cumi pawl kha Pope tiin kan ko. Tuni ah Piter ih ṭuanvo a la tu kan Pope Francis hrang ah a cuangce in thlacam sak uh si. Tuukhal Bawi Bik cu a mah kan Bawipa Jesuh Khrih a si ih kan mit ih kan hmu thei mi tuukhal lak ah a tumbik a sangbik cu Piter ih hnaṭuan a la tu Pope a si.

                        Bawi Jesuh cu tuukhal Bawi Bik a sinak le kawhhranpi hruaitu dingah tuukhal dang pawl khal an umnak thu tuni a veikhatnak kan siarmi Bible ah kan hmu thei a si. Piter cu ṭuanvo neitu bik a si vek in a ṭuanpi pawl kha thu cahnak a rak nei. “Kawhhran upa pawl, Pathian ih a lo pekmi tuurual khaaltu si uh; nuar phah ih a khaaltu si lo in Pathian ih duhnak bangtukin thinlung thote ih a khaaltu si uh. Hna nan ṭuan tikah hlawhman ngah duh ruangah si lo in duhnak taktak thawn ṭuan sawn uh. Nanmah ih kilkhawi dingih retmi tuurual kha a uk in uk tum hlah uh; an zohṭhim dingin nung sawn uh,” a ti. Tuukhal pawl hi vancung lam tiangin thunei tu an si ruangah an mah khal ralring teih um dingin thu a cah hai a si.

                        Bawipa in a din mi kawhhran cu thihnak hman in a neh lo ding a ti vek in tuni tiang ah dodal tu tamzet an um lak ih sin nuam tete in a nung rero a rak ṭhangso rero a si. Bawipa in thihnak hman in a neh lo ding a timi cu zo hman in an neh thei lo ding. Curuang ah kawhhrampi a thi pang ding a hlo pang ding ti cu phang ding a um lo, phang ding a um mi cu kawhhran sungih a um mi hruaitu pawl ih sin thok in minung pawl sawn tampi kan hlo pang ding ti hi cu phang ṭul mi a si. Tuni ah Piter ih ne-ya Piter ih ṭuanvo a sawng tu kan pope pa hrang thla kan cam sak vek in a ṭuanpi tuukhal dang pawl hrang khal ah Bawipa ih a duhnak vek in a tuu pawl an kilkhawi thei ringring nak ding in thla cam sak u si tiah ka lo sawm duh. Bawipa in nan zaten lo thluasuah hram seh.    

Fr. Peter Lal Zin Thang (Hakha Diocese)