Nu Mary le Rosary (Sim tu - Rev. Fr. Pius Cung)

Rosary siangpahrang Bawinu Puaini

Siarding: Tirh 1:12-14; Lk 1:26-38              

            Jesuh Krih ah u le nau pawl, Kan Bawipa Pathian ih hnangam daihnak nan zate parah  thleng hram seh. Nu Mary ih thlacamsaknak le bawmnak khal a fale kan zate parah thleng hramseh. Mary ih fa le kan si kan titikah protestant pawl cun Pathian ih fa le si nan duh sawn lo maw, Mary ih fa ti lawnglawng tiah in ti theu. Mary ih fale kan ti awk nak nih Pathian fa kan si nak a mal ter lo, a donkham lo. Pathian ih fa le ngaingai kan sinak  a lang ter sawn. Jesuh khrih ah unau kan si ti cu kohhran dang pawl khal in an hmang theu. Asinan Mary ih fa si cu an duh lo. Jesuh ih u le nau si ding cun Mary ih fa kan si ve a tul. Hringtupa ka pa tiih kan kawh ruangah Pathian fa kan sinak a mal ter lo, a heu cuang lo. Mary duhdawttu, upat tu, Catholic pawlpi cun Nu Mary sunlawihnak puai a phunphun in kan tuah theu. Nu Mary hnen lawmhnak hla le bawm dil ih thlacamnak a phunphun kan nei. Tuisun Oct ni 7 cu, Rosary siangpahrang Bawinu puaini’’ a si ih, “Nu Mary le Rosary” tiin thu phunhnih hlawmawk tlang ka duh.                            

1. Nu Mary;

            Tuisun ih Thuthangtha siarmi Lk 1:30 ah “Mary, tih hlah, Pathian mithmaitha na co a si” tin kan hmu. Sullam thukzet a nei.  Eve le Adam cu sualnak sungih an tluk veten tihphannak an nei ih Pathian thinhengnak le cawhkuannak  an co cih. Mary hnenah tih hlah, Pathian mithmaitha na ngah a si tiih van cungmi ih tongfang in Mary cu nunnak ih in thlenpi tu eve thar, sualnak neilo Pathian mithmaitha co thei tu a si ti a langter. Curuangah Eve sanlai ih Pathian thinhengnak le thihnak camsiatnak cu Mary sanah cun Pathian lungawinak le nunnak thluasuah ah a thleng aw sal zo a si ti a fiang. Mary ih Pathian mithmai tha a co mihi a sungih Jesuh a sem hlan ah a si ti khal hi kan cinken dingah a thupi.  Mi hrekkhat in Jesuh hringhlah seh la Mary cu nunau menmen a si ko tiah ol ten an tong theu. Jesuh naute ih a sem hlan ihsin Mary cu Pathian mithmaitha co tu a si thu le sualnak ruangih tihphan ningzahnak ih sin luattu a si tihi hmu fiang u si. Mary nih “siseh, elaw, amen’’ a ti hnu lawngah Jesuh cu naute in a sem thok a si.        

            Satan, Eve le Adam ih Pathianvek si an rakduhnak, an rak tum nak, le a thu an ngai lonak pawl cu Mary nih “Kei cu Bawipa ih salnu ka si. Na simvek cun ka parah si ko seh” ti ih a tong mi in lingkhup in a let. Camsiatnak le thihnak ih sin thangthat lomnak le luatnak nunnak in thlenpi. Eve le Adam nupa ruangah thihnak thimsungah kan tang nain Mary le Jesuh nufa ruangah nunnak tleunak sungah kan thleng sal a si. Curuangah zumtu krifa kan za ten Mary cu kan nu kan ti hrimhrim ding mi a si. Kan Bible ih thukamhlun cu Eve le Adam in a thok ih thukamthar cu Mary le Jesuh in a thok  ve. Jesuh a thih zikzawng khal ah a duhdawtmi a dung thlun tu hnenah Mary cu a ap, a pek ti fiangten  Jn 19:27 ah kan hmu. Jesuh ih a duhdawtmi dungthluntu si cu kan duh cio,  a duhdawtmi zumtu krifa kan ti aw cio ko. Curuangah Jesuh nih Mary cu kan hnenah in pek, Mary kan Nu a si ding hi Jesuh nih a duh ti hi a fiang zet.

            Thlarau thianghlim a tumni Pentecost puaini khalah Mary cu dungthluntu pawl le zumtupawl thawn hmunkhat teah an um ti khal Tirh 1:12-2:4 ah kan hmu thei. Pawlpi ih nu siding le zumtu krifa zate ih nu si ding in Thiangthlarau in in zirh, in pek a si. Mary cu siangpahrang Bawinu khal a si, pawlpi ih nu khal a si, fala thiang khal a si. Eve hnenih Pathian ih cawhkuan pekmi  “Nau na vun tikah na harnak cu ka thangter ding, na hrintikah a natnak cu ka karh ter ding” ti ih Seem 3:16 ih a rak timi ah Mary a tel lo. Eve in sal fa ah in hring nain Mary in mi luat fa ah in hring sal. Harnak umlo le lungawi ten fala him siringringtho in, fanu fapa tampi in nei, tampi a nei bet vivo lai ding. Mary ih fa le kan sinak hi lungawiten cohlang in kan Nu tiah duhdawtnak, upatnak le rinsannak thawn ko u si. A mai puai khal lungawi, sunglawi tein tuah u si. Pathian ih thutum le a duhmi a si, Amen.

2. Rosary;

Rosary timi tongfang cu Latin tong Rosarium timi in a ra ih rose, hninsii pangpar kual tinak a si. Rosary thlacamnak in Nu Mary kan sunlawih, a luupar le a hngawngah pangpar kual kan pek, kan ceimawi a si. A theithiam lo tu pawl cun Mary Mary ti lawng lawng an ti men ih zaangzel pawl in mai sal bang nolh rero nin a um, can a rei an ti. A thatnak le a thlumnak thei ngah tu cun nitin pelh siang lo teih cam rero a si. Rosary thlacamnak sungah Pawlpi zumnak hrampi a si mi, ‘azateih a thiamtu thlacamnak a tel, Jesuh ih zirhmi vancung ih um kan pa thlacamnak a tel, vancungminih Mary hnen thuthannak le thumkom Pathian thangthatnak a tel tikah ziangtluk thlacamnak fam kim so a si. Cui tlunah kan rundamnak hrangih a thupi zetmi thuthuk, Jesuh khrih ih minung cannak, a suah nak, a hnatuannak, a thih nak, a thawhsalnak le vancung a kainak thu pawl kimthepthep in a tel thluh tik ah hihnakih famkim sawn thlacam nak dang a um thiam nawn ding maw si. Ruahmi thuthuk pawl le thlacammi tongfang pawl hi Bible ih um lawnglawng an si ruangah lunghmui te le sunglawi ten cam u si. Pathian ih rundamnak thuthangtha cu ca ih ngan tu an um, sermon ih thusim tu khal an um, zaihla ih phuahtu le a sak tu an um ih thlacamnak in camtu khal an um. Azaten a tha thluh. Pathian ih minung in rundamnak thuthangtha cu thiamdan a phunphun in le tithei dandan ih phuangsuak rero ding kan si. Thawm sunlawinak co tu cu Bawipa Pathian a si.

Rosary thlacamnak cu cahnak huham tumpi anei. October ni 7 cu Rosary Bawinu puaini a si tiah Pope Pius V nak in a nemhnget a si. Nehnak Bawinu puaini ti khal in an ko. AD 1571 ah Muslim pawl le Kristian pawl ral doawknak tumpi cu Lepanto ti mi hmunah a thok. Lepanto timi hmunram cu kan theih olnak ding cun, mithiang Paul ih khual a rak tlawn rero nak Korin, Athen le, Akhaia kan ti mi pawl umnak a si. Muslim biaknak cun Jesuh ih thlanlennak ramthianghlim khal lak thluh a rak duh ih ruangah Krifa pawl thawn raldo awk nak kum rei zet an rak nei. Israel ram lawng si lo in hmundang khal an kauh, an nor vivo tikah an lak mi ramsungih krifa zumtu pawl parah hremnak le harnak phunphun an pek. Cumi cu Krifa hngetkhoh ih a umnak Italy ram, Spain ram le Europe ramih ummi krifa pawl in naa an tituk ih, runding, hum ding in ral an tho ve a si.

Tipi parah lawng tumpipi hmang in nasa zet in an do aw. Ral an do awk rero lai fangah, raldonak ih tel thei lo tu zumtu mipi pawl khal, mai ram cio ah Rosary thla camnak nasa zet ih nei rero ding in Pope in thu a than. Rome khawpi sung tla ah cun krifa mibur pi cu lamzinpiah suakin Rosary thla an cam ciam co. Cutik ah, mipum le hriamnam ih thazang malsawn zet Krifa pawl cun Muslim pawl cu an neh suak a si. Hitiih Krifa pawl nehnak kan cothei mi cu Nu Maria ih bawmnak a si, Rosary thlacamnak ih thawm huham in a si tiin Pope in thu a than. Curuangah Nu Mary upatnak le Rosary sunlawihnak ah kumtin October ni 7 cu Rosary Bawinu puaini, Nehnak Bawinu puaini tiah tuisunni tiang kan tuah ring ring nak asi.

Rosary hri kual in pawlpi member kan zaten thinlungkhat ten in temkom hram seh. Kan innsang cio khal thenawknak um lo ten in temfek khawm tu hri sihram seh. Satan ih cahnak le sualsawmnak pawl khal Rosary thlacamnak in nehnak la cio u si. Thianghlim Rosary ih Siangpahrang Bawinu, kanmaih hrangah thla in camsak aw, Amen.