Vei (54) nak leitlunhuap remdaihnak ni, Pathian ih Nu Maria puai ni Missa Sumnak

kumthar_ni_ih_pope_ih_si_mi

Vei (54) nak leitlunhuap remdaihnak ni, Pathian ih Nu Maria puai ni Missa Sumnak

          Holy Mass on the Solemnity of Mary, Mother of God

Pope Francis ih thuthangtha sim mi

St. Peter Basilica Biakinnpi, 2023, Jan 01, Zarhpi ni

          AD. 431, Nu Pawlpi Council thureltlangnak ah Pawlpi lukaitu pa le pawl in Nu Maria cu Pathian ih Bawinu tiih an than tikah “Pathian ih a thianghlim mi Bawinu!” tiah aupi phah in Ephesus khuapi ih lamzin pawl ah Pathian ih miphun pi cu lungawi aipuang ten a rak um. Thudik ti mi cu zumnak ih hrampi thenkhat a si ih mangbangza a si. Pathian in Nu pakhat a nei. Nu in fa le pawl a duhdawt vekin Pathian ih minung cu innsang dinhmun in cat bang lo in an kom aw dingih kan mai minung sinak cu Pathian ih minung sinak ah a cang.

          Hi mi cu mangbangza a si ih thinlung remdaihnak, thudik a si ruangah St. Peter Biakinnpi sungih rak tuah mi, tu bait e ih tuah mi Pawlpi ih Council thureltlangnak cu “Bawi Jesuih minung sinak a laknak thawngin Pathian Fapa in tidaan pakhat khat in minung pakhat ciar thawn komawknak a um. Bawi Jesuh in minung ih kut ke pahnih thawn a rak tuan. Minung vekin a rak ruat. Minung pakhat ih neih mi thinlung duhnak thawn a rak tuah. Minung thinlung thawn a rak duhdawt. Bawi Jesuh cu Thianghlim Maria sung ihsin a rak suak ih sualnak tuah mi siar lo kan lakah minung taktak dinhmun in a rak um. (Gaudium et Spes, 22).

         Thianghlim Maria sungih suahnak ti tikah khal a kumkhua Pathian ih tawlrel mi cu mipi hngetkhoh zet mi duhdawtnak thawn famkim le dik ten mipi duhdaw dingah a si. U le nau pawl, Pathian in a lenglam ca, tongkam, thawn lawngin in duhdawt lo. A taktak ih duhdawtnak a si. Pathian in ‘tlun lam, hlapi’ ihsin in duhdawt lo. Kan kiang naite ah ra in kan mah thawn a um ih ‘minung sinak laknak thawn’ duhdawtnak a si. Pathian cu Mariah hnen ihsin minung sinak, minung taksa a rak lak. Kan mah pakhat ciar ah nunnak in pek rero mi thinlung cu Pathian in a lak.

Pathian ih Thianghlim Bawinu

          Kan mai Thianghlim Maria thuhla ngan tikah a san san ih ca uk pawl le thlaan pawl ah Pathian ih Bawinu ti mi sinak a hmang theu. Asinan, Pathian ih Bawinu, Maria ti mi sinak cu thuanthu lam tluan ah Pathian ih a thianghlim mi miphun ih thinlung sungah a um ringring ih nitin ten Pathian hnen thlacamnak, Pathian hla saknak, thinnaunak le thinlung thazaang ngahnak ah (Hail Mary!) a tiih Ave Maria thlacamnak cu hla in a sak theu. Tongkam cu hrekkhat catluan pawl ih kan lak sal tikah Ave Maria thlacamnak ih thenhnih lam ah ‘Pathian ih Bawinu, Thianghlim Maria….sual nei mi kan mah hrangah thla in cam sak aw,” tiin a tarlang.

          Hi thlacamnak ca cu Pathian cu Bawinu hnen ihsin kan mah thawn nai dingah, Pathian tel ter dingih zaangfah dilnak khal a si. Ave Maria thlacamnak tong phunphun thawn Rosary an cam ih bomnak tul caan ah a thianghlim mi Pathian zuk hmai ih camnak, feh phah ih camnak pawl an tuah. Pathian ih Bawinu khal in kan dil mi cat bang loin in theih sak. A tong ah Naute Jesuh cawi phah in, thluasuah in pek rero. Tangdor mi Pathian ih duhdawtnak a si mi minung sinak laktu Bawi Jesuh cu kan h nenah in rak hruai sak. Sim a si le Bawinu Maria in ruahsannak in pek.

          Tui kum ahcun leilungpi in ruahti a haal vekin kan nih khal in ruahsannak kan tul ve. Pathian ih Bawinu, nu le pa puai thawn on mi kumthar vek a si le Bawinu Maria cu ruahsannak tawhfung a si thu a sunloih. Bawinu ih thlacam saknak cu ruahsannak thawn kan dil. Tui sun ahcun a cawl zo tu Pope Benedict XVI cu upat tlak mi Bawinu hnenah in ap. Pope ih leitlun ihsin Pathian hnenih a fehnak lamtluan ah Bawinu cu Pope Benedict thawn an feh tlang ding.

          Harsatnak tong rero mi thlacam dingih thazaang a um nawn lo mi Baiwnu ih fa le pawl hrangah khal kan mah in Bawinu hnenah a hleice in thlacam sak cio uhsi. Thlatang caan holiday pawl ah khuathim sungah dai zet in a um rero tu leitlunhuap ih um tihphannak thawn um rero mi farah harsa pawl, ralbuainak tuar tu unau pawl, tuahmawhnak le ziang siar lonak tuartu pawl hrangah khal thlacam sak cio uhsi. Remdaihnak tep ngah lo tu pawl khal leilungpi ah remdaihnak Bawi hringtu Bawinu hnenah zaangfah dil cio uhsi.

          “Pathian in nan parih thleng mi ralbuainak lo hrial sak in nan hnenah remdaihnak lo ken sak hram seh” ti mi Bible hlun ih thlacamnak aw cu Bawinu, remdaihnak ih Siangpahrang Bawinu ah a rak famkim zo. Bawinu ih kut sungah Pathian ih remdaihnak cu kan mah pakhat ciar ih umnak innsung, thinlung sung le leitlun ah thleng hram seh. Asinan, remdaihnak ngah dingin kan nih in ziang mi thil thlun a tul?
          Tui ni Bible cu Naute le Bawinu tongtu Tuukhaal pawl zoh thim uhsi. An mah cu an farah. Zaanlam ah khal hna an tuan. Mifim, thuneitu pawl an si lo. Asinan, Tuukhaal pawl cu minung pawl lakah farah harsa pawl duhdawttu Pathian, farah harsa pawl thawn um a duh tu Pathian kan mangsal. Bible Cathianghlim cu Tuukhaal pawl ih rak tuah mi pahnih a langsar ter. Hi mi pahnih cu a tlaitluang ko nan tuah dingih ol lo mi pawl an si. Tuukhaal pawl an ra ih an rak zoh tiah an tarlang. Tuukhaal pawl ih tuah mi pahnih cu Going (fehnak) le Seeing (hmuhnak) an si.

          Pakhatnak ahcun Going (fehnak) a si. Tuukhaal pawl cu ‘zamrang ten an rak feh’ tiin (Lk 2:16) ah a tarlang. Tuukhaal pawl in to in an hngak rero men lo. Tuukhaal pawl in Vancungmi pawl hnenih thuthangtha an theih tikah zaanlam a si ih Tuukhaal pawl khal kilkhawi caan a si. Zaanlam ah Tuukhaal pawl an bang caan khal a um. Zinglam a thlen lawngah tlu zet in Naute Jesuh hmu thei dingah Tuukhaal pawl in rundamtu va tong loihli loin a caan hngak in zinglam ih feh a ngah ko. Asinan, Bawi Jesuh an upat tuk ruangah zinglam tiang hngak loin zaan ah Naute Jesuh hnenah zamrang ten an va feh. Kan nih khal Pathian thawn pehpar in caan lawng ter loin “Thiang Thlarau Pathian ih thluasuah” hrangah zamrang ten kan tuah a tul. Naute Jesuh hnenih zamrang ten an feh ruangah an rak bia ngah. Bawi Jesuh ra dingah a hlan ih upat tlak mi pawl hlei ah mi tampi an rak hngahnak khal kumhra hrawng a rei zo ruangah Tuukhaal pawl in a suak mi Naute cu tikcu caan thawn loin an va zoh.

          U le nau pawl, Pathian ih in pek mi remdaihnak kan cohlan ahcun ziang hman tuah lo ih um men a ngah lo. Remdaihnak ti mi cu hngah rero hnak in remdaihnak ngah dingah, dinhmun pawl thangso dingah zuam a tul. Fimharh ih kan tuah a tul. Thluasuah thlen caan man sal thiam a tul. Ral tha zet ih tuah a tul.

          Tui kumthar cu fiang lo rero hnak in thlengawknak um mi thil pawl ruah a tul. Ruahsannak ret thiam a tul. Kan mah le kan mah suh awk a tul. Milai pawlkom sungah, Nu Pawlpi sungah minung pawl in na tuah lawng ih ngah thei mi thil pawl ruahsan in an lo rinsan. Kiangkap in minung pawl kan bawm mi in hngak. Tui san tiluan ah ziang thil khal sisehla thinlung thakhohnak um loin, tuah peih lo ruangah minung pawl ih thinlung cu a ngawng theh. Minung pawl duhdawt lo, hua lo, ziang siar lo  mi ziaza pawl ruangah kan thinlung pawl in hna a tuan nawn lo. Computer hmai ah tul hnai loin caan khohral duhnak thinlung pawl a tam. Naute Jesuh zaantim ih va bia tu, Tuukhaal pawl cu Bawi Jesuh hnenih feh dingah, leitlunhuap nunphung hnatuan pawl ih tel dingah, mah le mah balh dingh tih loih mi tampi thatnak hrang tuah dingah, thatnak tuah dingah in sawm rero.

          Pathian ih lamzin in on sak ding mi hmuhtonnak thar ngah dingah kan mai schedule, nomnak duh caan pawl hrial in mipi thatnak hrang tuah duh mi tangdornak, mipi bawm dingah ralthatnak neihnak thawn Pathian ih in pek mi Thluasuah pawl cohlang dingah Tuukhaal pawl in in sawm rero. U le nau pawl Tuukhaal pawl zohthim tlang uhsi. Pathian ih duhnak vekin zamrang ten tuah cio uhsi..

          Tuukhaal pawl an thlen tikah “Tuukhaal pawl in, ‘Mary le Joseph an hmuh vekin caw rawlkuang sungih Naute an hmuh thu,” Cathianghlim ah in hmuh. Tuukhaal pawl in “Naute Jesuh an biak theh hnu ah” an tlung ih Bawi Jesuih thuhla mindang pawl hnenah an than. An hmun m I, an theih mi tinkim hrangah Pathian an thangthat. A thupibik mi cu Tuukhaal pawl in Naute Jesuh an hmuh mi a si. Tuukhaal pawl in an hmuh daan an sim. Kiangkap an zingzoi. An mah in Naute Jesuh zianghman an sim lo. zianghman an sut lo. Zianghman an dil lo. Zianghman an tuah lo. An mah in Naute Jesuh cu dai ten an rak zoh. Upatnak an rak pek. Minung sinak laktu Pathian ih tangdor mi duhdawtnak, Bawinu Maria ih duhdawtnak an rak ruat. Tui kum ah kan tuah duh mi, kan ton duh mi pawl zate sungah a taktak ih duhsan um mi Pathian le mai kiangkap in mipi pawl vekin thil mankhung pawl hmu dingah, tep ngah dingah caan pek cio uhsi.

          Pathian ih man hla zet mi milai pakhat le pakhat tonawknak ih ngah mi  mangbangza pawl tep ngah dingah ralthatnak nei cio uhsi. Hi mi pawl cu leitlun thilri pek mi nomnak thawn a danglam aw tuk. Pathian hnenih ngah mi mangbangza, minung ih ton mi mangbangza dinhmun cun kan thinlung ah remdaihnak in ken sak.

          Leitlun ih pek mi nomnak in harsatnak pawl rei lo te sung hngilh ter mi ih thatnak sii thawn a bang aw. Caan malte sung lawng leitlun nomnak in a nuam ter. Kan nunram ah Pathian thawn nai dingah, Pathian ih tongkam ngai dingah, thlacam dingah, Pathian hnenih ap aw dingah, Pathian thangthat dingah malte sung caan pe dingah ziangtlun in a lawng? Pathian si loin kiangkap ih minung pawl in ziang vek tidaan thawn in rak pehtlaih? Kan thuhla pawl lawng kan sunsak theu ih mai pasal, mai nupi, mai fa le pawl pehtlaih dingah, nan dam maw tivek thusuhnak pawl lawng si loin nan thinnuam ko maw tivek pawl sut dingah caan pek lo mi tivek a cang thei.

          Kan nunram duhsan thuk zet ih thei dingah, mangsal dingah,  mai nunram thuhla, miphun thei dingah kan mah in kum upa, pi le pu pawl caan pek in an tong kan ngai a si le ziang tluk in a tha ding. Kan innhnen pawl, innkhat ih um tu pawl, lamzin khat ih um tu pawl ton tikah kan pehtlaih aw ngam maw tiin khal mah le mah kan suh awk caan a thleng zo. U le nau pawl, Tuukhaal pawl zohthim uhsi. Hmu thei dingah zuam cio uhsi. Kan thinlung in hmu in thei dingah zuam cio uhsi. Kan thinlung saangkaa ongin hmu thiam dingah zir tlang uhsi. Fehnak le hmuhnak – Tui santiluan ah Pathian cu kan mah lakah a um rero lai a si. A thianghlim mi Pathian ih Bawinu in kan hmai ah Fapa Jesuh in hruai sak zo. Tui kum ahcun Pathian ih in pek mi hmuhtonnak ‘thar’ pawl ngah dingah thuthup pawl hmu thei dingah, thinlung thatho ten zoh thiam uhsi. A peng mi, remdaihnak ah pil lo dingin zuam tlang uhsi.

          U le nau pawl, Thianghlim Bawinu Maria cu kan zaten zoh dingah ka lo sawm. Kan zaten Bawinu ih hmin in Ephesus khuapi ih mipi pawl ih nomnak kan than vekin aupi cio uhsi.

“Pathian ih Thianghlim Bawinu!”

Hi mi thuthang cu Vatican.va thuthang ih kan ngah mi a si.

https://bit.ly/3Ges9h0

Add new comment

12 + 2 =