Na Nuncan Ziaza In Thu Sim Aw

Epiphany hnu tlawngkai nikhat ni Fr. Dominic Hnin ih Thuthangtha sim mi (January 6, 2020)

Siarding: 1Jn 3:22- 4:6; Ps. 2:7-8, 10-11; Mt. 4:12-17, 23-25.

 

  • Kan Bawipa Jesu cu Pathian ih Fapa a si ti thu mipi theih ih phuan a si hnu (Mt 3:13-17) le Ziang tivek in Pathian ih Fapa a sinak ti langter a si hnu ah (Mt 4:1-11), Judea ram ihsin Galilee peng lamah khual a tlawng. Hiti ih khual a tlawngnak cu mipi lak ah lang hngan ih hna ttuan thok ding ah (Jn 4:12-17) a si.
  • Thuthangttha ngantu Matthai cun ziangruangah Messiah cun a hnattuannak ah Jerusalem khuapi le Judea peng hnak in Galilee a hril sawn ti cu a fehnak Capernaum khua ih dinhmun thawn in sim thei.
  • Capernaum khua ih Jesuh a va feh ih a umnak thu ah kan Bible cun "inn nei ih va vai" dinhmun in ttongfang a hmang. (Greek ttongfang cun "katoikein"). Cumi ruangah tuini tiangah Capernaum cu Jesuh ih khua - City of Jesus - ti in an rawn ko lan ta.
  • Himi Capernaum khuapi cu Galilee tili ih nitlaknak saklam ah a um ih suhsonaak zinpi kap ah a um, pursum leilawnnak a nuam ih khua dang thawn pehtlaih awknak a ol-ai. Zin tonka ih um a si ruangah, thubuai le poipeng um pang sehla a thupte ih tlanhlo a har lo, midang ih thlunhnawh lohli theihlo dingin, vokkuang lawng thawn tilipi khatlam ral ih feh lohli khal a theih. Himi dinhmun kan zoh a si ahcun Jesuh cu "ttihnung" lak ihsin amah le amah a humhim aw khi a bang. 

 

  • Asinan khat lam ahcun Capernaum khua hi Greek ttong le Aramaic ttong hmang an si deuh ih a khuami mipi ih hrek cu Pathian nung an be lo. Dan miphun pawl ih Venus khawzing an bia ti a si. Hitivek ih an sakhua biaknak dinhmun cu Jesuh ih thinlung ah a caam ih an hnenih "kumkhua nunnak thu" sim ding a duh ruangah hitawk ihsin a hnattuan a thok.
  • Jesuh cu Capernaum khua ih a va umnak thawng in profet Isaiah ih rak simsung mi cu a famkim.
  • Prophet Isaiah cun, ''Zebulun miphun le Naphtali miphun pawl ram cu ningzak in a rak um zo; asinan hmailam ah hi ram cu ram sunglawi ah a cang ding. Mediterranean ihsin sisuahnak lamah Jordan khatlam ral tiang, cule ramdangmi umnak Galilee tiang ram sunglawi ah a cang ding. Khawthim lakih a feh mi pawl in a nasa zetmi tleunak an hmu zo; thladem ram ih a um mi pawl parah tleunak a thleng zo (Is 9:1-2)" ti a si.
  • Prophet Isaiah cun "Zebulun le Naphtali ram'' a ti. Capharnaum cu a dikte ih kan rel a si ahcun Naphtali ram ah a um, Zebulun ramah a si lo. Hmanseh, Prophet ih simsungmi famkimter dingah "Zebulun le Naphtali ram" ti ah a copcem in a sim.
  • Assyrian pawl in Israel ram an luhhnawh laiah himi ram, Zebulun le Naphtali ram'' cu ral an rak sim. Cuticun Zebulun le Naphtali ram cu BC 733-32 hrawngah a voikhat siahbalnak a rak tong.
  • Prophet Isaiah cun an zalen ding ni le caan kha an hngahhlap zetmi "thuthangttha" ah a rak sim ih cui "thuthangttha" cu tu ah a famkim.

 

  • Curuangah Jesuh cu "John cu kaih ih thawngthlak a sinak le cumi ihsin a ra langmi ttihnung pawl ruangah Jesuh cu amah le amah humhim aw dingah hmun him ah a feh" ti hnak ih thupi sawn cu "Prophet pawl ih rak sim cia mi famkim ter ding a duh ruangah" a si sawn.

 

  • Jesuh ih a phuanmi thuthangttha cu khaikhawm sehla "Nan sual sir uh, Vancung uknak a nai zo" timi a si. Himi sawmnak hi John the Baptist in a rak au pi rero zo (Mt. 3:2).
  • Jesuh cun hmaisa ah kan sual sir in kan nuncan ziaza thleng thluh dingah in sawm. Cuti ih in sawmnak khal cu a lak si lo, "sullam le ruang" a nei: 'Pathian ih uknak cu sersiammi pawl hmuahhmuah parah a thleng cing ding ruangah a si.

 

  • Prophet Daniel cun "Zan ih langnak ka hmuh mi cu minung a bang mi pakhat ka hmu, mero par in a ra ih kumkhua ih a nungmi hnen ahcun a feh ih a hnenah a thleng. Cule phunkip, hnamkip le ttongkip ih ttongtu pawl in amah an rian theinak dingah a hnen ahcun thuneihnak, hminthannak, upatnak le siangpahrang huham hmuahhmuah pek a si. A thuneihnak cu kumkhua in a hmun dingih a uknak a cem dah lo ding. (Dan 7:13-14)" a rak ti. Himi simsungnak cun hmailam hrangah ruahsannak tampi a neiter.
  • Himi Prophet Daniel ih simsungnak thawn pehpar in, Matthai cun "Pathian uknak le a felnak hawl hmaisa sawn uhla thildang hmuahhmuah cu a lo pebet ding a si (Mt. 6:33)" a ti. Paul khal cun "Pathian uknak cu Thlarau Thianghlim ih pekmi dingnak, daihnak le lungawinak ah a si. (Rom 14:17)" a ti.
  • Himi pawl kan zohkhawm a si le Daniel ih hmuhmi "minung a bang mi pakhat" cu "bawipa Jesuh" ah kan hmu thei. Jesuh ah kan hngah rero mi "runtupa" le kan ruahsannak cu a famkim. Jesuh ih hnattuannak a si mi damternak le mipi rawldonak pawl ah Vancung uknak cu hi leilung parah kan tep ngah.

 

  • Jesuh ih cangvaihnak cu Galilee ram kulh sungah a si ko nain a simmi thu cu "hruang kulh" theih a si lo ih cuticun Syria ram tiang a thang thluh.
  • Jesuh ih ''langhngan le hmuhtheih a cangvaihnak ruangah" le "zirhtu le damtertu" dinhmun ih a hmin a thannak pawl ruangah, minung pawl cu a hiip ngaingai ih mipi in an ra pan supso. 
  • Mina phunkim an rak hruai ih an natnak phunkim a rak dam ter.
  • Jesuh cun "Vancung uknak thu" cu an sinakok -pumkhawmnak inn - ah a sim ih "mina khal a dam ter" phah vivo. Himi ih a tarlang duhmi pakhat cu "Vancung uknak cu awkam (thu zirh) le ziaza - tuahnak - (damter) thawn a phuang" ti a si. Cui awkam cu a "thuzirhnak" ah kan hmu ih a ziaza cu "mi na pawl a damternak" ah kan hmu. 

 

  • Mirang thufim ah "Action speaks lauder than words" ti a si ih kan laittong cu "ziaza cu awkam hnak in hmual a neideuh" ti in ka hmang duh.
  • Jesuh ih "thuhla" cu na thei zo. Nangteh na umnak hmun, nangmai hruangkulh, na bulpak khur sung ihsin suak in Jesuh hnenah na va pan ve lo ding maw?
  • Na hmuh na theihmi "Vancung uknak thu" cu na awkam le na nunnak in phuang sin aw.

 

Add new comment

1 + 0 =