A thupi lakih Thupi bik (Sim tu - Rev. Fr. Polycarp Thawngte)

A thupi lakih Thupi bik

Sim tu - Rev. Fr. Polycarp Thawngte

            U le nau le nu, kan dung zarhpi ni-ih kan rel ta mi nan mang cio lai maw?  “Bawipai Tongkam le Zumnak Thu” ti-mi thutlang taar in kan ruah khawm mi a si.  Cathianghlim/ Bawipai Tongkam kan ngai/theih theh hnuih zumnak thukam kan tuah mi khal sullam nei zetmi a si.  Naute Baptism pek dingah cun nulepa le lukaitu in siseh, upa Baptism ahcun anmah rori khal in siseh, zumnak thukam kan tuah theh in Puithiam in “Hi zumnak thu pawl cu kan zumnak thu pawl an si ih Pawlpi/Kohhran ih zumnak thu khal an si. Hi zumnak thu pawl phuan in Bawi Khrih ah kan uanawkpinak a si” in ti ih Amen tin kan let a si.  Himi ruangah hin upa Baptism peknak ah Pathian ih Kohhran/Pawlpi sungin ziang na dil in ti ih “zumnak” ti’h kan leh mi hin sullam a nei sinsin in ka hmu.  Cutheh in naute Batism a sile “Atu ih nanmah thawn kan phuan tlangmi Pawlpi/ Kohhran ih zumnak sungah hi naute hi Baptism ngahter ding nan duh maw?” tin Puithiam in a sut ih nulepa le lukaitu khal in kan duh an ti lawngah Baptism pek ding asi.  Upa Baptism ahcun himi thusuhnak a tul lo. 

            Cuticun tu cu Sacrament ih muril a si mi “Matter and Form” timi hmuh theih thil kan hman mi le kan hmandaan thlacamnak kha kan thok thlang ding a si.  Sacrament timi cu mit ih hmuhtheih lomi thluasuah zaangfahnak kan ngahnak a simi mithmuh thil silole a thlamte kha asi. Baptism Sacrament ah cun Matter timi hmuhtheih thil kan hmanmi cu tidai a si-ih Form timi thlacamnak cu “(…hmin sal tahrat in) Pa le, Fapa le, Thinagthlarau hmin in Baptism ka lo pe” ti hi a si.  Himi laifang ah ti kan hman daan a tlangpi cu Baptism latu dingih lu parah vei-3 toih a si.  Cun himi Baptism Sacrament cu a tultuk caan, mina thizik te hrang puithiam kawh man lo le, mi zo khal ih pek theih a si kan ti bangin hi Baptism pekdaan thlacamnak cu zumtu hmuahhmuah ih kan theih tulmi le kan thiam tulmi a si.  Ka nolh sal ding: “(…ahmin sal ta in) Pa le, Fapa le, Thiangthlarau hmin in Baptism ka lo pe” tin vei-3 lu parah tidai toih ding a si.  Cu theh in Baptism kan ngah cun Jesuh Khrih ih ruangpum (Pawlpi sungtel) a ruangthen pakhat ah kan cang zo ih amaih sinak kan hlawmmi lang fiang tertu dingah lu par ih hriakculh ding a si.  Upa Baptism pek tikah cun Chrisma-thapeknak kan timi Confirmation pek cih ding le himi Thianghlimsahriak thuhnak hi kaan a si; ziangahtile a bangaw thotho mi Thianghlim-sahriak a si.  Hmaisa ih tang/awm ih kan thuhmi cu Rundamnak Thianghlim-sahriak timi Baptism lawngih kan hman mi a si-ih, tuita cu thlarau thazaang khoh tertu Thianghlim-sahriak, Chisma-thapek nak le Puithiam cannak Major Ordination pawl ih kan hmanmi a si.  Thianghlim-sahriak phun-3 kan nei ih a dang-1 cu Mina thuhmi Thianghlim-sahriak a si ti khal sim awk sal duh a um.

            Himi lu parih Thianghlim-sahriak thuh tikih thlacamnak rengreng hi ruah khawm ka duh hrih: “Kan Bawipa Jesuh Khrih ih Pa, ziangkim ti theitu Pathian in nangmah cu sualnak in a lo luat ter ih ti le Thiangthlarau thawn hrinsalnak a lo pek.  Kumkhua nunnuamnak ngahter theitu Chrisma Thianghlim-sahriak thuhnak in a mihpun sungah a lo tel ter ih kumkhua nunnak ngah dingin Puithiam, Profet, le Siangpahrang a simi Bawi Khrih ih mangbangza ruangpi then, a hnge pakhat sinak ah lo hmun ter ringring hram seh."  Himi ruangah si mithianghlim Peter ih cakuat sungah a hrilmi miphun thianghlim, puithiam miphun nan si in tinak san.  Baptism ngah zo tu hmuahhmuah cu Khrih ih puithiam sinak kan hlawm zo ruangah amai thawinak sungah kanmah le kanmah raisa bangin pe aw ih tel theinak kan ngahmi a si.  A profet sinak kan hlawm nak thawngin kan zumnak kha phuang le tleu ter in midang nunzirhtu profet kan cang thei ve.  Cun a siangpahrang sinak kan hlawm nakin kan thisa duhnak uk thei dingah le Satan ram siatbal ih vancung uknak thleng tertu ding siangpahrang kan si ve zo tinak a si.

            Curuangah Baptism thawngih kan ngahmi, hi nun thianghlim borhbah, hnawm ter lo dingih ralrin peknak ah Chrisma-thianghlim-sahriak thuh theh ve ten, naute Baptism khal ah siseh, upa Baptism khalah siseh, puanvar in pek a si.  Cuihhnu ah Khrih ih tleunak co venak lang tertu ah le tleunak fa ti-ih nunzia tha thawn thih tiang ih Pathian thu ah hnget in Vancung ramnuamm ah mithianghlim pawl meifar tleu thawi hmuak thei ding, thucah nak thawn Phazawngdai/Meifar in pek bet a si.  Himi puanvar le meifar thu ih rel peh ka duhmi cu Sacarament le Thluasuah peknak Puithiam kutkaih ca-bu kawl tong ih suahmi pakhat ah puanvar le meifar hi a cang thei tawk in nu le pa lamin ngaihtuah ding ti a si.  Hi thu hi Zotung ram ka um laiah naute pawl ih nu le pai hnenin ka zir ngah sal copmi a si.  Ka zirh hlanin an rak nunpi cia mi a si ih an hnen in ka zir bet sal.  Sinan, pakhat um mi cu puarvar hi a thar kan lei manlo/ theilo pang ih a hlun kan keng ngah pang le var nawn lo le a bal cia tla a um hnuaihni thei ih a poi deuh.  Curuangah Parish 1 ih ka hmuh mi cu, Biakinn lam in an tuahsak cia mi Baptism puanvar le meifar a um ih tha ka ti zet.  Kan tum hnuhnu ah cun khui tawk hmun ram khal ah kan cawn tlakmi le kan tuah thei ding mi thil a si tin ka ruat.  Cun meifar thu ih ka hmuh theu le ka rel theumi ka duh lo bik mi cu meifar pek zik zawngah meitalh tal tahrat ih meifar kan tlet mi hi si. Ziang duhsan ah meifar kan pe ti khal a um nawn lo tluk in ka ruat.  Baptism a um tik ah Paska meifar vang tahratin cumi ihsin Puithiam in Khrih ih tleunak rak sang uh ti-ih in pek dingmi a si.  Curuangah Paska meifar kan neih thei lo law law hman ah Baptism peknak caan hram thokin Biaktheng ah meifar vang cia in cuih meifar in Baptism ngahtu pawl meisa cawng dingin Kawlram le Laitlang Parish Saya pawl le Siangbawi pawl hnenah a hlei ce in ka cah aw duh.

            Cule hi puanvar le meifar pek theh in upa Baptism ah cun Chrisma-thapeknak peh a si ih naute Baptism ah cun hna le hmurka on sak nak a um.  Cuih hnu ah Missa peh in thluasuah peknak thawn kan theh a si ta mai.  Netabik thluasuah peknak ah hin hmaisabikah naute ih nu, 2nk ah naute ih pa, 3nk ah lukaitu le mipi zate hrang tin a hleice ih thluasuahpek thlacamnak a um hmaisa ta.  Himi ruang khal ah, Pawlpi hmaika le Missa sungah Baptism pek ding a sunlawi hleice!  A cangthei tawk in kan zuam tlang pei uh.  Baptism pekdaan thuhla kan theh ih, hmaizarh hrangah Sacrament dang pawl kan peh ding maw, Zarhpi ni Thuthangtha rori sawn kan tul timi kha a ngaitu pawl hnen in comment, ruahnak pek ding zaangfah ka lo dil ta duh.  Ka lungawi!