Lai mi (Chin) tikcu siar daan

Lai mi (Chin) tikcu siar daan

            A rak ngai tu Bawi Khrish ah duhdawt mi nulepa ulenau pawl hi tawk hmun ihsin cibai ka lo buk. Laimi (Chin) pawl hi kan thuanthu a zingzoi tu pawlin Tuluk ram Tibet timi hmun ihsin Kawlram ih ra lut mi kan si an ti. Amah lawngte laimi pawl kan ca hi uico in a rak ei sak ti asi ruangah felfaizet le thazet ih nemhnget nak cu hmuh ding a um lem a bang. Asinan kawl ram sung ih Irrawady tipi kap tluan ah caan rei nawn zet ummi kan rak si timi cu a fiang mi asi. Kan Pupa pawl hi khaw hmun hnget nei lemlo ih rak thawn ih vaih vivo hi an rak hmang zet. Cutivek ih an thawn le an vaih ding tikah khuilam kan pan le a tha ding tiin aizoh nak ah arti an rak rawh theu. Cumi an arti rawh mi puak ih a pet nak lamlam ah an rak feh theu. Curuangah cui hmun cu "Airawh nak tluan" an rak ti.

             Cumi tongkam ih sin a neh hnuah "Irawady" tiah a hmin ah a rung cang mi asi an ti. Cun, an rak vaih caan ih tuupi sung an rak zawh nak hmun, zin an hlo awkih hilam ah hi lamah tiih an rak auh awk nak hmun khal kha a hnu ah "Himalay tlang" tiih a hmin ih rung cang mi asi an ti. Curuangah kan pupa pawl hi vai vivo hmang zet an rak siih, tibet lam ihsin rung mi kan si ti khal cu zumlo nak ding a um lem lo. Amah lawng te hivek lam cu tu ih kan rel duh le kan sim tum mi a silo. Kan sim tummi sawn cu kan pupa pawl hin ziangtikin tikcu le caan siar hi an rak thiam in an rak thok timi a si. Asinan cutik khatik ah ti fukfi ih sim fiang ding cu ca an rak nei lo tikah a har zet. Amah lawngte, nasa zet ih rak zing zoi tu pawl in kan pupa pawl in Tibet ramih an um laiah thlapi hmang in tikcu an rak siar an rak hminsin thiam zo a si an ti. An rak sair daan cu kumkhat ah thla vei 12 a thul an rak tiih thla hmin 12 an rak nei. Cule, kum thum ahcun thlahi vei 13 a thul asi" an tak ti.

             Hi thla vei 13 a thul an ti mi kum ah hin phiang an rak cing ih curuangah hikum hi phiang kum tiin an rak ko deuh sawn. Cule, hi kum ah ruah daan pakhat an rak neih mi cu phiang kum cu kum sia a siih siat nak phunphun accident a um ringring asi tin an rak ruat. Curuangah hi phiang kum ah cun an nun an rak fimkhur in an rak ralring zet. Cule, tikcu an rak siar an rak hminsin nak thla 12 an rak neih mi khal cu hmin felfai zet in an rak neih ter thluh. An thla hmin le an rak sak nak san pawl cu lailun magazine 2004 kum September thla ih suah mi ah famkim zet in ngan thluh asi. Amah lawng te, laimi (Chin) pawlin tikcu ni le thla, kumsiar daan felfai zet te ih kan neih nak hi theih ban hla deuh bik ih lang mi cu kan ram ih missionary an rak thlen ih ca in ra tuah sak ih tlawng ah in zirh ih ca thiam kan neih hnu lawng ah a siin a lang. Ziangahtile zarh khat ih ni hmin kan kawh mi pawl hi tlawng kai ni khat ni hnih tivek in tuini tiang in kawh asi. Cun Khristian kan si hnu ti a lang leh ank cu zarh khatih ni netabik khal, ni sarih tiloin nipini, zarhpi ni colh ni tiin kan ti.

            Thu pi zet ih kan ruah mi si ruangah "nipini" zarhpi ni ti rori in kan kawh mi asi. Hi hnu in mifim le ca thiam kan run nei tam vivo ih kan laimi in thla hmin 12 kan neih mi pawl khal cu Gregorian Calender thawn deng aw ter in an run ret ih thla vei 13 a thul timi khal a um nawn lo. Gregorian Calendar ni thawn ter in run ret thluh an si. Cutivekih an run ret daan cu lailun magazine ih ngan mi vekin hitivek hi a si. 1. Meisen thla January 2. Vau thla February 3. Satuah thla March 4. Fangno thla April 5. Thawi lak thla May 6. Tual bawn thla June 7. Tan thla July 8. Fanger thla August 9. Van sar thla September 10. Kut thla October 11. Tharcan thla November 12. Nim kut thla December tin an rak ko asi. Cule, Pu Than Kip Sawn ih unau hmelpalh bu sung ahcun August thla hi furkut tin a um ih, October thla hi fanger thla tin a um. Cun, November thla hi nim kut thla tin a um ih, December thla hi thar can thla tin a um. Pu Than Kip Sawn ih ret daan hi a dik sawn tla a si thi men. Ziangahtile, laimi in fanger puai timi kan nei ih cucu October thla ih kan hman mi puai a si.

             Cun L.Z.P Tin Jubilee 1995-2005 ih an calendar ih an ret daan khal mal ten a lam dang ve lala. A dik bik mi theih a har zet. Hnam dang pawl cun tikcu an siar daan le hminsin daan hi kum tampipi tiangin an nei. Asinan kannih laimi cun kumkhat hnakih rei huap mi hminsin nak hi theih ding a um lemloin a lang. Kumkhat sung huap mi ah lanwg te hminsin daan le siar daan phunphun tam zet kan nei. Cucu (a)  kum khat sung ten thumih then mi 1. Thal can 2. Fuur can 3. Thaltang caan (b) siar daan 1, nikhat 2. zarh khat 3. thla khat 4. kum khat (c) thla khat sung tikcu hminsin daan 1. thla de 2. thla king kul 3. thla phelphok 4. thla thul hmaisa 5. thla thul laifang 6 thla thul neta 7. thla thim (d) lo tuan nak lam ih tikcu hminsin daan, 1. vahlak-risah 2. vahhau 3. meilam sial 4. vah uar- lonawh 5. hmang khawh 6. lorih-thlai ci tuh 7. sah thai-hnuhlak 8. belh tuk 9. belh pituk 10. fang thual 11. sawl thlak 12. lokil-ritkil 13. fang tan 14. vainim hawl 15. paam siam 16. thal rawl hawl 17. locuat 18. hnawm khawm (e) ruah pi sur ih tikcu hminsin daan, 1. thuang ruah 2. to ruah 3. tlaicing ruah (roruah neta) 4. thim pi ruah 5. fur ruah 6. hratkhum-phaihrut 7. vangro ruah 8. tang ruah (f) nikhat sung tikcu hminsin daan, 1. vantawkaam (himi ni an rak siar tok daan asi) 2. ar khuan ciin 3. khaw fing cat-vangriaro 4. vang pawl 5. vang fai 6. ni suah- thawh hlam ei 7. thai thawh zingei 8. thaithawh ei 9. fehreh-lohma thawh cu 10 tau sang 11. sunno 12. sunlaifang-nidir 13. sunhnu her 14. phianghnam suan cu 15. zanriah suan cu 16. ni ar hrawl can 17. ni tlak 18. arkai cu 19. khaw maw 20. zanraih ei cu 21. unau hmelpalh 22. khaw thiam 23. in bur leen cu-tuanto 24. inn tu hlam arkhuan 25. ih rep-zantim 26. zanlaifang-zanlai arkhuan 27. zinglam ralkai 28. ar veikhatkhuan 29. ar veihnih khuan- Deirel suah cuticun ni khat sung tikcu hminsin daancu kan rak nei a si.   

Add new comment

4 + 0 =