Catholic Christian kawhhran ah a thi zo mi pawl ih thlarau hrangih ni 30 sung cawl lo in Missa raithawi nak an tuah nak thu hla

Catholic Christian kawhhran ah a thi zo mi pawl ih thlarau hrangih ni 30 sung cawl lo in Missa raithawi nak an tuah nak thu hla
Roman Catholic kawhhran ah Gregorian Masses dan ah a thi zo mi pawl ih thlarau hrangah ni 30 sung cawl lo in Missa tuahsak mi asi. Hell ram te ih an tuar ding mi sual cawhkuan nak ihsin an luat ding tiah an zum. Gregorian Mass ih a hnget zet mi zum nak cu Pope Gregorian the great ih a mah ih hmuh ton mi par ih an lak mi asi. Dunglam thuanthu ih a thi tu pawl hrang riahsiat nak le ni 30 thlacam nak ih a thok nak cu Thuthentu 34:8 ih um dan vek in Jews pawl cu Moses hrangah ni 30 sung tap phah in an riahsiat nak an lang ter mi thukamhlun lai ta kan hmu thei asi. “Thirty Mass” Missa ni 30 an tuah mi thuanthu cu AD 590 ah Gregory the great ih din mi Rome khuapi ih St.Andrew tlawngin an rak thok asi.
Cu mi kha tu ah cun St Gregory tlawng tin mi tampi in an thei. Thil can dan ih record ah Gregory a mah rori in a diary ah a rak sim fiang sal. Kum 590 ah Pope ah hril nak a ngah ih Justus ti mi puithiam pakhat a dam lo. Curuangah a sii pawl lakah sui tlawn thum a thup thu kha mipi lak ih a rual pi a si mi Copiosus a si mi a rualpa hnenah a lang ter. Taktak ah cun a hlanah an pa hnih in Siilam thiam mi ( Tamadaw) an rak si veve dah a si. Cui hnu ah a dang Puithiam pawl cu Justus ih sii an hawl nak ah sui kha an hmu.
Puithiam tlawng din suak tu khal si mi hi Pope Gregory cu Puithiam tlawng daan thawn a kalh aw mi buainak thawn pehpar aw in a duhdawt zet mi Bishop thar a ko ih Justus kha a thi asile an phum nak ding khal thlan mual si lo in hnawn hlon nak ah ret ding in thu a pek. Copiosus in a rual pa ih thu thawn pehpar aw in thinbang zet in a sim. Cu hlei ah Dungthluntu ih Cathianghlim ih a tel mi ah Piter in mitkher thiam Simon an ti mi hnen ah “ Pathian ih pek mi laksawng hi tangka thawn lei thei ding ih na ruah ruangah nangmah cu na tangka thawn va hloral uh tin” dungthluntu 8:20 ta ih tong fang pawl kha cui thlanmual ah cun a siar ter hai. Pope pa ih duh mi tul mi a rahsuak cu Justus kha a siraw ter zet ih Puithiam dang pawl khal an thin lung ten thuk zet in an ruat awk ciamco hai.
Cui hnu ah Justus cu a thi zo nan a thuhla cu a cem hrih lo. Ni 30 a rei hnuah Pope Gregory cu Justus hrang ah thinphang in puithiam pawl tlawng ah a ra sal. Justus cu a sual nak pawl hrang ah hell ram te (Purgatory) ah meisa ih a besia zet mi sual cawhkuan nak a tuar ding asi. Gregory cun Bishop pai hnen ah duhsak nak thawn a ra ih hih sual cawhkuan nak ihsin a luat thei nak dingah a cang thei tawk in kan bawm ding, Justus cu rundamnak ngah tu a si thei nak dingah ni 30 sung Missa tuahsak dingah a rak timtuah ter. Ahrangah pelh lo ten an rak tuah sak. Ni malte a rei hnuah a thi zo tu Fr Justus cu a rualpa Copiosus hnen in langnak pakhat a hmu ih " kei cu daite um theinak a tu lawngah ka ngah ih Missa in tuahsak nak ih luatnak a si" tiah a rak sim.
Puithiam in ni a tuat tikah Justus hrang ih Missa tuahsak nak cu ni 30 a kim ni a si kha a rak thei. Cuithu cu Bishop pai hnen ah le Pope Gregory hnenah a rak sim tikah lungawi ten khat lekhat an rak hlawm aw. Pope in hi thu hi famkim ten a rak hminsin. Pawlpi ah Gregorian Masses kha thei thiam in Catholic Pawlpi in gregorian Masses kha rin um ten pelhloih tuahnak ih thathnemnak parah zumnak cu biaknak thu thawn a pehpar awk thu a rak than.
Cu mi ih daan cu August thla 24, 1888 kum ah a thianghlim mi Pawlpi ah hmuh a si. Catlo in Missa vei 30 a tul ruangah Gregorian Masses pawl cu ni 30 pelh lo ih a dang te ih tuah mi a si. A tui nitin tuahmi Missa thawn tuah tlangnak cu a kaih lo a si. Missa tuah nak ih tumtah mi pawl thawn khal in tuah tlang a ngah lo. Missa veikhat tuahah tumtah mi pakhat ( a thi zo tu thlarau) hrang lawngah tuah ding mi a si.
Curuangah Gregorian Masses cu Yattih tlawng pawl, Puithiam pawl umnak hmun le cazirnak hmun pawl le a cawl zotu Puithiam pawl lawngih tuah theu mi a si. Parish Puithiam pawl cu kawhhran mipi pawl hrang ih tuah nak, khawhhran mipi pawl ih dil mi Missa pawl a um ruangah harsatnak a um thei a si.
Hell ramte ih sualcawhkuan a tuar mi thlarau pawl hrang ih tuah mi Missa a si. Missa tuah sak tumtah mi pakhat ih thlarau cu vancung ram a rak thleng zo a si le tuah lai mi Missa cu hell ramte ih a um tu a tulsam tu thlarau pawl hrangah that hnemnak a um a si. Missa tuahnak cu hnaihnoknak um lo ten ni khat ah pakhat lawng tuah sak a si. Pakhat ah Holy week (thianghlim zarh) zarhkhat sung Gregorian Masses thawn a tonawk tikah Missa cu Easter Sunday ( Thosal puai) tiang cawl lawk a theih ih cu mi theh in Gregorian Masses kha pehbet in tuah thei a si.
Tuah theinak a nei mi biakinn ah hi mi tuah thawh a si tikah Rome khuapi ih St.Andrew biakinn ih pulpit hrang lawngah an rak laitek sak. Tik cu a rung rei hnuah hi thli ti theinak cu Rome khuapi ih a dang biakinn khalah malte an rak karh ter. Netabik ah cun hi tuah daan cu Puithiam tlawng pawl ah an rak on. Kumzabi 11 ah Cluny ih Puithiam pakhat in Easter vekih puaipi ni siarlo cu tikcu caan sungah cuti vekih Missa tuah theinak cu nitin tuah a thei thu a rak sim. Atu san ah cun hi tuah daan cu leitlun huap Catholic zate hrangah tuah theinak an nei asi.
Crd