Kutsihnak Saramentu thawn pehpar mi daan pawl

Kutsihnak Saramentu thawn pehpar mi daan pawl

              Catholic Pawlpi ah Canon law tiih kawhmi Pawlpi ih daan no. 1-1752 tiang a ummi lakah 1055 ihsin 1165 tiang zaten 11 cu kutsihnak Saramentu thawn pehpar mi a si. Ahmaisabik no.1055 ih catlang 1 nak ah kutsihnak cu a tanglam vekin san an nei.

           "Kutsihnak Saramentu timi cu kutsihnak thukamnak thawn pakhat le pakhat nunram hlan mi monu le mopa pawl cu khat le khat thatnak tuah dingah siseh, fa nei in fim zir ter dingah timi tumtahnak thawn siseh, Baptism la zo tu mipa le nunau pawl tuah mi thukamnak cu Saramentu tiin Bawi Jesuh in a tuah nak a si.

           "Bible sung ah cun kutsihnak Saramentu ih kumkhua hmun mi monu le mopa tei ih khat le khat upat nak, rin umnak, then awk lo nak cuvek thu pawl cu Lk 16; 18, Mk 10: 1-12, Mt 5: 32, 19: 3-12, I Korin 7: 1-16 le Efesa 5: 21-33 pawl a um.

           Kutsihnak ih tumtah mi pawl cu (Ends) cu fa nei dingah (Seem 1: 28), fale pawl fim zir ter dingah (F.V.J.10) le nupa khat le khat thatnak pek aw dingah (Seem 2: 18) pawl a si. Himi Saramentu ih sinak (properties) pahnih cu hmunkhat ten umnak (unity) (Seem 2:24) le then awk lo dingin  (Lk 16: 18), Mk 10: 9-20, Mt 5: 32, 19: 9 pawl an si. Kutsihnak Saramentu pakhat thaten theh suak thei dingah a tlangpi thu 3 a tul. Cumi pawl cu,

- Dawnkhamtu um lo nak,

- Famkim ten thukamnak pek thei nak le

- Kohhran ih nemhnget mi vekin kutsihnak tuahnak pawl a si.

Saramentu cu tuah suak thei lo nak kham tu (12) a um. Pakhat ciar sim ding asile,

1. Kum kim lo, Pawlpi ah nunau cu a malbik kum 14, mipa kum 16 an si ding tiin ti asiih, Kawlram Catholic Bishop pawl pawlkom cun nunau kum 16 le mipa 18 tiin sim, thannak an nei.

2. Fa neih thei lo nak, fiang ten sim ding asile mipa cii nei lo, nunau cing ti duh san a si.

3. A hlan ih kutsihnak, a hlan ih nupa pasal a dam lai asi ahcun himi Saramentu cu midang pakhat khat thawn lak a ngah lo.

4. Biaknak bang aw lo kutsihnak, Catholic pawl cu biaknak bang aw lo  pawl thawn kutsih a theih lo. Curuangah Mix Married in kutsih duh tu pawl mai Diocese ih Bishop hnen ah on nak ca (dispensation) dil ding a si.

5. Ordination ngah nak, Decon, Puithiam, Bishop pawl cu kumkhua thianhlimnak thlun ding tiin thukamnak an tuah ruangah kutsih a theih lo.

6. Kumkhua thukamnak, Brother pawl le Sister pawl khal cuvek thotho a si. Kumkhua thukamnak tuah hlan kumkhat sung hrang asilole thukamnak a tuah sung tu Puithiam riantuan pawl a ti duh mi a silo.

7. Tuahmawh ih fial cop ih kutsihank cu daan sung ah ngamhnget a theih lo.

8. Thilsual tuahnak, mi nupi daw tivek, rintlak lo mi 2 kom aw in an nupi le pasal pawl (asilole) a dang innsang sung tthii ding ih ruahnak pawl ti duh san a si.

9. Sungkhat, pi le pu, nupa, nunau, tuu pawl cu kutsih a ngah lo. (Puithiam hnatuan 18: 1-30, Icor 5: 1-8, kutsih thei lo mi adang sungkhat pawl cu unau, sung khat pawl a si. Nu le pa ih unau ih fa hnakin a hlat asile dil nak ca tel lo in kutsih a theih.

10. Sungkhat, ni le mo le makpa, nupi pasal unau pawl kutsih a ngah lo.

11. Dik loin sungkhat sinak, kutsih lo in um tlang pawl cu biak nak thawn kaih dingah Pawlpi in a hngak ringring. Asinan Saramentu kha a umpi mi thawn sang nak siloin, cumi ih nupa, fa, ulenau pakhat khat thawn asile on a si lo.

12. A dik in sungkhat sinak, a dik mi thukamnak le fa sang in cawm asile cawm mi ih nu pa le cawm mi fa ih unau thawn kutsih a ngah lo.

           Kutsihnak ah monu le mopa cu khat le khat thukamnak tuah nak in Saramentu tuah tu pawl an si. Curuangah hivekin famkim mi thukamnak tuahnak cu a fam kim lo ter tu thuhla pakhat khat a um asile Saramentu a famkim lo.

Hivekin a cang tertu thu then khat pawl cu

1. Thinlung lam kim lonak, tahthimnak ah mi kim lo, harhdam lo, rit theih hmangnak,

2. Theih thiam lo nak, kutsihnak ih tumtah mi le sinak pawl cu theithiam lo nak, kutsih in tuah bet ding mi nupi, pasal, nu, pa tuanvo pawl theih lo nak,

3. Bum tuar nak, tahthimnak ah zalen zet ih um tu tiin zumin kutsihnak, sungkhat ti thei lo ih kusihnak,

4. Bumnak, thuhnak, tahthimnak ah mai thil sual tuah thu, zalen mi silo thu, natsia neih thu thup nak,

5. Dik loih hrot nak, thinlung, taksa hrot in kutsih dingah zuamnak ti duh mi a si.

Catholic Pawlpi in Saramentu cu Pathian hmai, puithiam le mipi hmaiah tuah ter a  duh. Curuangah Puithiam hleiah upat tlak mi Kohhran mipa pakhat le nunau pakhat khal theihpi tu tiin an tel.

           Pawlpi ih daan ah monu lam ah Biakinn ah kutsih ding tiin a um lo. Monu le mopa cu an nupi le pasal kha a dik mi nupi pasal tiin cohlang dingah a tul thu, neih khal le neih lo khal le, hlum tlang dai tlang, dam ah siseh, nat ah siseh, rintlak zet in kom aw ding tiin mi hmaiah thukam nak an tuah. Himi thukam nak cu kutsihank Saramentu ih a thupi bik mi a si. Biaknak lam daan vekin kutsih theh tikah kutsih ni, hmun kap hnih nupa hmin pawl ngan in tetti 2 thawn kutsih tu ding Puithiam pawl in ca ah lethmat an thu.

           Nu pawlpi in Catholic Kohhran mi pawl cu "tikholh nak a ngah tu Khristian a silo" a dang biaknak dang mi pakhat thawn biaknak then aw in kutsihnak a on lo. Cui biaknak bang aw lo kutsihnak phun thawn pehpar mi Bishop ih lungkimpi nak ca ngah duh asile thu (3) a kim a tul.

1. Catholic zumtu in mai zumnak a siat ter tu ding buainak hlon dingah man cia a si thu, neih lai dingmi fa le zaten Baptism la ter in Catholic Pawlpi lawngah nung dam dingah zuam in tuah ter ding timi thu felfai ten an pom lawngah lungkim pi a si.

2. Catholic asimi in himi thukamnak pawl tuah ding asile biaknak bang aw lo pawl thei ter ding. Cutilawngah biaknak bang aw lo tu din hmun in Catholic asimi ih thukamnak a upat ding.

3. Kutsihnak ih tumtah nak le sinak pawl cu Kohhran mi in siseh, Kohhran dang in siseh siat ter thei nak an nei lo tiin an pahnih in zirh ding.

Ralrin dingmi thuhla pawl

1. Catholic Kohhran le pawl dang pawl ih biaknak lam daan kom in kutsihnak caanserh cu Catholic Pawlpi sungah tuah a theih lo.

2. Catholic daan vekin kutsih in pawl dang pawl ih biaknak daan vekin kutsih bet nak cu Pawlpi in a on lo.

3. Asinan Catholic pawlpi sungah kutsih in a dang biaknak ih upa pawl hnen feh in upat nak, thluasuah dil nak pawl lawng khuan a si.

Nu le pa ih tuanvo pawl cu

- Khat le khat rinum nak,

- Pathian pek mi fale pawl ih thlarau taksa that nak hrang zuam dingah a si.

- Thluasuah a tthang ter.

- Kutsihnak ih thukamnak a siat ter lo

- Nu le pa karlakah khat le khat rin um ding,

- Duhdawt nak tthang dingah, fa le pawl cawm thei dingah, midang a hleice in innsang pawl, sungkhat, rualpi pawl thlarau lam thang so dingin bom thei dingah cumipawl Pathian in a hleice ih bom nak a si.

Source : saw James