Mother Theresa thuanthu thenkhatnak (September 5)

Mithianghlim Mother Theresa thuanthu thenkhatnak

(September 5)

1.      Mother Teresa cu kum 1910, August 26 ah Yugoslavia peng, Skopje khuapi ah a rak suak. Christmas tikholhnak ih a ngah mi hmin cu Agnes Gonxha a si. A mah cu Gonxha tiin mi tampi ih theih mi a si.

         Gonxha ti mi ih duhsan cu hninsi mum te ti nak a si. A nauhak lai ah cun a thau ih, a hmel ceeng in le hnipuan felfai zet ih hruk tu khal a si.

2.      A pai hmin cu Nikola a si ih a nu cu Drana a si. A unu cu Aga a si ih a u pa cu Lazar a si. An innsungsang cu zohthimtlak zet mi innsang an si.

3.      Agnes cu kumkua a ti ah a nu le pa in an thih san. Ziangtluk in a rak riahsia ding ti ruat ve uh si. Zianghman in an rak hnem thei lo.

4.      A nu cu puanthaan par ih pangpar suai nak ah a rak thiam zet. A mai zapayua le a kawr hlum pawl thit nak in an innsang a rak cawm. Hi vek in sumpai ngah dan a um ruangah an innsang hrangah a rak kaih nasa.

5.      Agnes cu ca siar a rak peih zet ih Puithiam hnenin ca uk pawl a rak ngah theu. Puithiam in India ram ih um Bengal ram thu a hmaisabik ih thei dingah a rak bawm.

6.      Bangal ram ah a feh ih cui hmun ih farah pawl bawm dingah thinlung duh nak a rak nei. Bengal ram ih feh dingah a tumtah mi cu a nasa vivo. Bengal ram cu a um nak inn ih a cannak nak ni ah a thleng leh ding.

7.      Bengal ram cam ih mi that nak a tuantu Loretto kaing ih Sr. pawl thawn a ca thawn peihtlaih awk nak an nei thei. Bengla peng ih feh nak khal a rak thei. Cui ram ih dinhmun thuhla khal a rak zingzoi.

8.      Agnes cu Loretto Sr. pawl kaing ih lut dingah a thinlung a rak bot cat. Curuangah  Ireland ram ah a feh. A innsang pawl in Zacchaeus khuapi ih um tlangleeng cawlh nak hmun tiang an thlah.

9.      Agnes cu Ireland ram ih um Loretto kaing, Sr. tlawng ah thlaruk sung mirang ca a rak zir. Cui hnu ah India ram Kolkata khuapi ah tangphawnglong thawn a rak feh. Cui caan ihsin thok in Kolkata khuapi cu a um nak inn ah a rak cang.

10.    Kolkata ih Sr. cannak ding tlawng ah Sr. cang dingah tindan kai dingin Himalaya tlang thuai ih um Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng. Cui hmun ah Pathian biak dan pawl le ziang vek in Pathian duhdawt ding ti vek thu a rak zir.

11.    Sr. cannak ding tlawng ah kum hnih rei a rak kai ih Sr. ah a rak cang. A mah cu Sr. Teresa tiah an ko. Cu ve ten Interling khuapi ih um St. Mary tlawng ah tlawngta pawl fimthiamnak zirh dingah an rak thlah.

12.    Sr. Teresa cu St. Mary ca zir nak tlawng ah ca zirh phah in cui tlawngih tlawng uktu Sayama Gyi ah a rak cang. Kum 17 tiang rori cui tlawng ah a rak tuan. Sr. Teresa cu ca zirh a rak peih zet. A tlawngta pawl cu duhdawtnak thawn a rak kom.

13.    Sr. Teresa cu ca zirh nak ah thiam hleice in a zirh ko nain a zirh dan a lungsi thei lo. An ca zir nak tlawng leng lam, mifarah veng ih ca zir thei lo mi mipa nauhak pawl le nunau pawl an um kha a vun thei dukdi. Pathian ih thil ti thei nak a pek mi cu cu vek in mifarah nauhak pawl bawm nak ding a si thu a vun ruat. Asinain, cui caan ah cu a leng ah potahrat in mi that nak hrang hnatuan an rak on lo.

14.    Kum 1964, September 10 ah a nun ram ih hnatuan a thar pakhat a thawh nak ni a rak thleng. Cui ni rori ah Darjeeling khuapi ah tlangleng thawn khual a rak tlawng. Cui caan ah "St. Mary cazirnak tlawng tanta in mifarah veng ah feh awla hnatuan aw" tiin Pathian hnen in aw pakhat a rak thei. A mah in cui ni cu, “Pathian ih tha pek ni, kawh nak sungin kawh nak pakhat a ngah nak ni,” tiin a rak sim theu.

15.    Pathian ih kawh nak a ngah mi a taktak ih hmang dingah Kolkata khuapi ih tuanvo nei tu Bishop hnen in lungkim nak a ra ngah. Bishop in thluasuah a pek ih a tul mi bawm nak pawl a rak pek.

16.    Kum 1948, August 16 ni ah Loretto Sr. kaing in a rak suak. A angki hrang ah van yaung a paawl ih a tial mi pathum a tel ih kehlam a liang ah thinglamtah zuk a tel mi Bengal ram ih um India nunau pawl ih an hruk mi Sari kawr rang a rak hril.

17.    A mah cu mifarah veng ih um farah harsa pawl le mina pawl ih thathnem nak hrang tuanding a rak huam. Hi hnatuan tuan nak ding hrangah nurse tindaan kai a tul thlang. Curuangah Patna khuapi ih um thianghlim innsang sizung ih nursing kai diangah a thinlung a rak bot cat.

18.    Sr. Teresa cu nurse tindan a kai theh ah Kolkata khuapi ah a feh sal. A mah cu mifarah pawl um nak Motigi veng ah a thleng. Cui mifarah veng ih nauhak pawl cu a rang yaung Sari cu hruk in an hnen ih a leng tu Sr. an hmuh tikah an lungawi tuk.

19.    Sr. Teresa in nauhak pawl ziang ruangah tlawng nan ret lo tiih an nu le pa pawl a suh tik ah a nih in tlawng kai man kan pe thei lo ih nauhak pawl tlawng an kei lo thu an rak sim. Sr. Teresa in "Kei mah rori in ca ka zirh ding. Thaizing in thok in nauhak pawl ka hnenah rak kuat uh" tiah a rak sim.

20.    A thaizing ah Sr. Teresa in nauhak panga thawn ca zir a rak thok. Nauhak pawl cu thingkung tang ah a tongaw ter hai ih Bengali ca ngan thiam, siar thaim dingah leilung par ah cangan dan hmuh in a rak zirh.

21.    A thaizing voikhat ah putar pakhat in caan reipi ding in ca a zirh kha zoh in zaangfah lainak nak thinlung thawn a to nak dingah to nak khung pakhat a rak pek. Sr. Teresa in a lungawi thu a rak sim.

22.    Mi hrekkhat cun a hnatuan nak hrangah sumpai thawn an rak bawm. Cui paisa thawn beu nak inn pakhat a rak sang ih cui hmun ah ca a rak zirh. Cui hmun cu nauhak pawl nisa le ruah tuar nak in a rak humhim thei.

23.    Cutikah Mr.Micheal Gomes timi in a umnak ding khaan pakhat a rak pek. Lungawi zet in cui khaan cu a rak cohlang ih cui khaan ah a um. Thil tumpi pawl cu thil fate in a thok a si lo maw.

24.    A tlawngta pawl cu 100 an kim cuahco ih a inn san mi ah an tleng nawn lo. A mah bawmtu ding a rak hngakhlap nasa. Culaiah Supersenidox timi a tlawngta nu pakhat in ca zirh bawm dingah a rak thleng. Supersini ih a hmin thar cu Agnes a si.

25.    Ni rei lo te ah Magdalene Gomes timi fala nu pakhat cu a mah bawm dingah a rak thleng. A tui caan ah Teresa cu Motigi vengah a mah te lawng feh tul loin an pathum in an feh thlang ih ca an zirh theu. Supersini le Magdalene pawl cu Sr. Teresa hrangah a hmai sabik a dungthluntu pawl an si.

26.    Rei lo te ah Sr. Teresa ih a hnatuanpi a dungthluntu pahra tiang an rak karh. Cui mi a thei tu Mr. Micheal Gomes in amai um nak inn ih inn that thum nak cu an mai hrangah a rak hlu bet. 

27.    Sr. Teresa hrangah mifarah nauhak pawl bawm dingah pawlkom sungtel minung 20 hrawng a tel mi volunteer pawl an kim. Sr. Teresa in hi pawlkom cu Sr. kaing ih din dingah a duh. Sr. kaing din ding le kaing ih thlun ding daan pawl nemhnget dingah kolkata khuapi ih Archbishop ih lamhruai tu Fr.Vanitzin timi in hi thu hla ah a rak bawm.

28.    Sr. Teresa in a rak din mi Sister kaing cu "duhdawt nak thawn pumpek awk ih Pathian hnatuan nak (charity) Sister kaing" tiah hmin a rak pek. Kaing sung ih thlun ding daan cu a dungthluntu pawl in an tuah daan kel ding mi thukam nak pawl thianhlim nak, farah nak le thungai nak ti mi pathum hleiah a pali nak thukam nak ah “a farah bik mi mifarah pawl hrangah thinlung le taksa tel in zalen zet ih pumpek awk nak” khal an telh.

29.    Kum 1950, Oct 7 ni ah Kolkata khuapi ih Archbishop in Sr. Teresa um nak Sr. tlawng ah a feh ih "duhdawtnak thawn Charity timi Sr. kaing din dingah mipi theih in thu pek nak ca a rak pek. Sr. Teresa cu a lung a rak awi tuk. Kum reipi hnu lawng ah a saduhthah a rak kim thei. Tu ah cun Mother Teresa tiin an ko.

30.    Mother Teresa in a thi zik te mi pakhat a hmaisabik a rak bawm thu cu hi tin a rak sim. Nikhat ah keimah cu cozah siizung hmai ih lamzin par ih a thi zik te mi nu le pa nei lo nupi no te pakhat ka rak tong. Amah cu siizung ah ka hruai nain tuanvo neitu pawl in an rak cohlang lo. Nan tuamhlawm hlan lo siizung in ka tlan lo ding ka ti hnu lawngah an cohlang sal ih cu nui nunnak cu an rak run thei.

31.    Kei cu a bang aw mi dinhmun pawl ah nu le pa nei lo tu pawl ih nunnak ka rak run. Asinain, cui san ih acozah siizung pawl thawn pehpar in ka lung si thei lo. Curuangah Motigi veng ih ka san mi inn ah mina pawl ka rak kilkhawi. Cui innte cu mina pawl thawn a khat tuk ruangah ralkap upa pawl le veng ih harhdam nak cektu bawi hnenah feh in a tul mi bawm nak ka va dil.

32.    Harhdam nak cek tu bawi in Hindu biak nak Kalighat tlawng kiang ih a lawng mi rawl dawr khaan pahnih a rak pek. Cui dawr khaan pahnih cu aipuang zetin ka rak co hlang. Ka rual pi Sister pawl in cui khaan pawl cu an thianfai ih Motigi veng ih mina pawl cu hmunthar ah an rak thawn. Hi inn ah kei mah dinhmun in ka tuah sak thei mi a tha bik mi tuanvo cu mithi zik te pawl le mifarah bik mi pawl hrangah a si.

33.    Kalighat tlawng ih tuanvo nei tu upa pawl in an tlawng kiang ih mi thi zik te kilkhawi nak inn a um kha an lung a kim lo. Nikhat ah a phunphun in in kawk ih hlei ah lungto thawn kan inn an run deng ih keimah thah duh ah in hro. A leng ah ka pot ih "keimah thah nan duh le in that uh. Asinain, hi mifarah harsa pawl cu hnangam ten thih nak caan tha pe uh" tiih ka ti hnu lawng ah an zaten an tlan thluh.

34.    A thaizing ah Sister pawl cui hmun in a dawi duh tu misual burkhat an ra thleng la la. A pawlkom hohatu in Sister pawl ih mina pawl an thianfai dan pawl zoh in a thinlung a rak thleng ih a rualpi pawl a rak hringhro.  "Nan nu pawl, nan naunu pawl in hi vek in mina pawl fih lo ih kilkhawi dingih nan tuah thei ding a si le tu ni rori ah Mother Teresa le Sister pawl hi hmun in ka lo dawi sak ding" tiih a ti hnu lawng ah cu pawl cu an tlan hlo thluh.

35.    Ni a rei deuh hnu ah cu hat tlawng ih naat saya cu nasa zet in a na ciamco. TB nat nak a neih ruangah ziang vek siizung hman in amah cohlang ih tuamhlawm an paih lo. Netabik ah cun kan siikhaan ah an rak keng ih kanmah in kan rak kilkhawi. Kan mai kut sung rori ah hnangam ten a rak thi. Kan duhdawtnak a hmutu naat tlawng ih tuanvo nei pawl cu kan rualpi pawl ah an cang.

36.    Mother Teresa ih Sister kaing cu kum 1950 ah Pope in a rak nemhnget. Kum hnih sungah Sister 28 an rak thleng ih Mr. Micheal Gomes ih a rak hlu mi innkhaan ah an thleng aw nawn lo. Curuangah inn dang pakhat an hawl. Fr.Vanitzin in a rual pi Muslim hnenah bawm nak a ral dil ih khuapi vel nak lamzin kiang ih inn pakhat a rak hlu. Cui inn cu kan kaing hrangah kan ruuninnpi ah a rak cang.

37.    Hi inn cu Sr. kaing hrangih zung ah a rak ret. Sr. pawl in Kolkata khuapi ih um lamzin pawl cu an inn in an feh ih an tlun sal ah an cawl. Tu ni ah leitlun hmunkip ih Sr. pawl cu thazaang le hnem nak ngah nak ding ah hi inn ah an feh theu.