St. John Vianney (Augst 4)

St. John Vianney

(1786-1859) August-4

A nauhak lai nunram

          John Vianney cu France ram, Lyon khuapi ih nitlak nak sak lam peng riat hlat nak ih um Dardilly ah a rak suak. A nu le pa pawl cu zumnak ih hngetkhoh zet tu Catholic kohhran mi an si. A nu le pa pawl in France raldo awknak caan sungih a tlawng tu Puithiam pawl an mikhual theu.

          John Vianney cu hramlak ih a relh lai ah duhdawtnak thu a sim mi le fang ret nak inn ih a thup ten tuah mi Missa sumnak a rak ngai theu.

          A kum 13 ah hmaisabik nak Bawi Jesuih Thi le Sa a rak sang. Cui hnu ah a mah cu nikhat ah Puithiam can a rak duh. Cui hnu kumhnih a rei ah a duhnak vek in a rak cang ngaingai.

          Fimthiamnak malte lawng a rak nei. Latin tong khal a rak zir hrih lo. Puithiam pakhat cang dingah Latin tong zir lo theih lo ih zir a tul. Thiam ko zir a tul. Ejuly ihsin Embebali in a dang tlawngta pawl thawn Latin tong a rak zirh.

          Asinan, harsatnak tampi a rak tong. Ziangah tile John Vianney dinhmun in ca a thlun thei lo ruangah a si. Sualnak pakhat khat a pahsuak thei tu cu France ralkap ih lut dingah a rak ko theu.

Ralkap ih luhnak

          Cu tiin 1809 ah Napoleon Bonaparte ih ralkap ah a rak lut. Vansiatnak ah John Vianney cu ruahnak peng ih hmuhnak a tuar lala. A mah cu raltlan tiih nemhnget a rak tuar. A mah cu pathian ih thluasuah thawn 1810 ah ralkap hotu pakhat ih lungkim nak thawn ralkap in a rak suak.

Puithiam cannak tlawngah

          Puithiam cannak tlawngah kumkhat hrawng a um ih Philosophy zir nak ah nuntu ziaza lam ih zohthim tlak zet mi a rak si. Asinan, Lyon khuapi ah Theology zirnak ah Latin tong thawn zirh a si ih John Vianney hrangah cun ziang tin hman in ca a neh thei lo. Cu a si ruangah Embebali in a kawh sal.

          A mah rori in Theology cu France ca uk in a rak zirh. Kum 1815 ah John Vianney cu Puithiam cannak pe dingah u pa pawl hnenah a sim. A mai Pathian thu a upat nak ruangah an rak lungkim pi.

Puithiam cannak

          John Vianney in Puithiam pawl ih theih tul mi fimthiamnak pawl zuam zet in a rak zir ko nan tha ten a rak zir thei lo. Asinan, nuntu ziaza a tha zet mi Puithiam a si ruangah a mai Pathian a upat zet nak zoh in Puithiam sinak a rak ngah.

          Hi vek in Puithiam cannak a lak hnu ah Ejuly ah Parish Puithiam bawmtu Assistant pakhat in tuanvo a rak lak. Cui hnu ah ‘Ars’ Puithiam pawlkom tuanvo a rak lak.

          John Vianney in ‘Ars’ Parish ih um Kohhran mipi pawl tuanvo a rak lak. Ars khua ah khohhran mipi pawl in Pathian an hngilh theh. Curuangah ti daan pahnih hmangin ‘Ars’ ih um Kohhran mipi pawl hnenah Pathian thu a rak sim.

          A mai tidaan pawl cu (1) thlacamnak (2) rawl ulhnak pawl an si. Tuah ding tuanvo nei lo in John Vianney cu Biakinn sung lawng ah hmuh a theih. Ei le in le ih a rak sup.

          Biakinn ih khawm tu an mal tuk. Hmaisabik ah pitar pawl malte lawng a rak sim thei. Zu in pawl, Zarhpi ni ah hnatuan tu pawl, lamnak ih a feh tu pawl cu Biakinn ih a thleng lo tu an um lo.

          A hnatuan tha pawl cu a hnatuan pi pawl hnenah a thang. A hnatuan pi pawl in ziang ah siar lo in an relsiat. Msgr. Debe in a si le si lo a zingzoi ter. John Vianney ih nunram thuhla tha ten a theih hnu ah Msgr. in John Vianney ih a hnatuan pi pawl hnenah John Vianney cawng in hnatuan dingah a sim.

Hnaihnoknak pawl

          John Vianney cu Biaknak lam a thlah phoih tu ‘Ars’ khua ih a thlen hnu ah a mai thlacamnak pawl, rawl ulhnak pawl ruangah nuntu ziaza tha lo pawl in mai ziaza tha lo  pawl tansan in Biakinn ah an khawm sal.

          Hi mi sungah a danglam zet mi tukforhnak pawl a rak tong. Tahthimnak ah: Langnak um lo in aw a phunphun ih thlengnak pawl, a ihkhun khar sak nak pawl ti vek in innteek pawl um thei lo dingin sualsawmnak pawl a rak tuar.

          John Vianney cu thindai ten thlacam in a um. Rei lo te ah tukforhnak pawl a rak reh. Ngaingai ah cun Satan uknak hnuai ih a rak um tu ‘Ars’ khua cu Pathian thu a upat tu pawl ah thlacamnak le rawlulhnak pawl thawn a hlawhtlin ter cu a nahsiik tu Satan, khuavaang pawl ih tuah mi a si ti a theih.

Khawmzawhnak hmun ah a cang

          Khawmzawhtu pawl tampi an rak thleng. John Vianney ih tha suah nak, upat nak le ziaza tha pawl ruangah a mai Parish ih sualnak lam ih hminthang pawl le hmun dangdang ih sualpi a nei tu pawl an nun an rak thleng.

          Hmun hlapi in khawmzawhtu pawl an rak thleng. Cu tiin Lyon khuapi ah lethmat lei thei nak ding hmun pakhat an tuah sak ih lethmat an rak lei. Lethmat cu niriat hrang an rak lei. Ziangah tile Parish Puithiam ton a duh tu ding an tam tuk ruangah a si.

          Paris khuapi in Ars thawn a nai bik mi tlangleng zungih feh thei ding mi tlangleng an tuah sak. Ziagah tile John Vianney cu nazi 24 tluk hna a tuan ringring ruangah a si. Nazi 16 sung cawl lo in sualtlahnak a ngai sak. Cardinal pawl, Bishop pawl le Sr. pawl khal in an hmel a mai theih thiam lo dingin sual an rak thlah theu.

Nitin a hnatuan mi schedule

          John Vianney cu a par lam ih sim zo vek in nazi 24 zik te hnatuan theu tu a si. Zing nazi 1:00 am ah a tho theu. Peng 90 hrawng  a hla mi Biakinn ah ke in a feh theu. Angelus khawnglawng a tum theu. Sualthlah duh tu pawl hrangah a man cia thu a sim.

          Zing nazi 7:00 am tiang hnatuan a buai. Zing nazi 7:00 am ah Missa sumnak a tuah. Missa raithawinak theh hnu lungawi thu a sim theh hnu ah sualthlah ngainak hmun ah a feh sal.

Zing nazi 11:00 am  ah Pathian thu a zirh. Cui hnu ah minute 15 hrawng rawl a ei. Cui hnu ah mina pawl a zoh ih sualthlahnak hmun ah a feh sal. Zaan ah zaanlam thlacamnak cam dingah a feh sal theu.

John Vianney Puithiam tlawng ah a feh. Saangka pawl a khar. Ziang vek in a it ti theih a si lo. Cu vek ti daan kum 30 hrawng a rak tuah hi mangbangza a si.

 A mai danglamnak pawl

          A mah cu St. Philomena rinsan zet tu a si. St. Philomena hnenah thla a cam sak nak thawngin mina tampi an dam. Sualnei tu pawl an sual an sir. Kawhnak a ngah tu an tam deuhdeuh.

          Mipa, nunau pawl thianhlimnak ah tluang zet in an feh thei. A bang zet mi thlacamnak pawl a hlawhtling theu. John Vianney in St. Philomena ziang tluk in a rinsan ti tahthimnak pakhat zoh uh si.

          ‘Fr. John Vianney’ cu nasa zet in a na. Siibawi pawl in tu le tu an tuamhlawm ko nan, hmakhat te ah a nat nak a besia sinsin. Curuangah a nunram hrangah ruahsannak a nei nawn lo.

          A mah in a thianghlim zet mi Bawipai Thi le Sa cu St. Philomena pulpit parih tuah dingah zaangfah a rak dil. Thlacam a theh veten a natnak ahlo viarviar. John Vianney in mi pakhat zoh in a hmailam caan fiang zet in a sim thiam. Veikhat veihnih ah a sim theu.

Nikhat ah nuhmei pakhat cu tapphah in Fr. John Vianney hnenah a va tlan. Cui caan ah Fr. John Vianney cu mikhual pakhat thawn an ton awk caan a si.

          Nuhmei nu cu tapphah in Fr. John Vianney a hei naih ih Fr. in “Na pasal Hell ram pi a thleng lo ding. Hell ram te ah a um rero” tiah a sim. Cu tikah nu hmei nu cu a mang bang tuk ih ka theih sual si ding tiin a ruat.

          Curuangah Fr. kiang ih um tu mikhual cu ‘na thei ko lo maw?’ tiah nuhmei nu cun a hei suh pang. Cu tikah Fr. in ‘nuhmei nu, na mangbang tuk si lo maw?

          Na pasal cu lilawn par in a dawp ih a mah le a mah thah awk a tum ti cu a hman ko. Asinan, Pathian cu duhdawtnak thawn a khat ruangah ziang vek thlarau hman hellrampi thlen a siang lo. Zaanlam thla na cam tinten na pasal cu Pathian a upat lo nan nang mah in Ave Maria na cam tikah na pasal in tha ten a ngai.

          “Curuangah mi zaangfah lainattu Bawinu Maria in Pathian hnenih zaangfah a rak ril sak ruangah na pasal cu lilawn le tidai karlak ah a sual a rak sir aw. Curuangah na pasal cu hellram pi ah thleng lo in hell ram te ah a um tiah ka lo sim” tiah a ti.

          Cu tikah nuhmei nu in a pasal a sung ko nan thlarau rundamnak ngah dingah hnemnak a ngah ih a tlung. A tawi zawng ih sim a si le nuhmei nu ih pasal cu Pathian lam ah a rak daithlang. A nupi cu Pathian upat tihzah zet tu a si.

          A pasal cu thuhla a phunphun ruangah beidong in lilawn par in a rak dawp nak a si. Mah le mah thah awk a tumtu hnenah Pathian ih duhdawtnak cu Nu Maria thawn in second sung te ah a sual sir aw in rundamnak a rak ngah nak a si.

A dang langnak pawl

          John Vianney in daiten a um ih thlacamnak thawn thlarau tampi a rak run suak thei. Cu tiin a mah cu veithum tiang a cawl ih Yatih tlawng ah Pathian thua  a ruat.

          A mai Bishop le kohhran mipi pawl in an rak kham. John Vianney  in mah le mah thih nak hrangah timtuah nak a tul ti a rak thei. Cu hlei ah mipi thawn a hlat nak hmun ih um a duh.

          Ziangah tile Pathian a upat tuk ih thawm huham tampi a hmuh tu Fr. John Vianney cu leitlun ih a tlan len lai ah Mithianghlim tiin an ruat. Curuangah minung pawl in a kiang ah an pan ih a angki fual fa te ten tan in an rak lak theu. A samrang khal an phawi sak. A zak ih a cep mi Parik thlacamnak ca uk ih ca hnah khal dir thlek in an lak.

          Cu pawl cu a rothil ih ret an duh. A  mai thlasuah duh ah siseh, natnak hloh ter duh ah siseh rualpi a si lo le sungkhat pakhat khat ih nunram thlengawk dingah siseh ret that an duh ruangah asi.

          A mah ah a tum zet mi duhnak pahnih a rak um:

1. Pathian thuruahnak nunram le
2. Thlarau pawl thleng awk ter duhnak pawl an si.  Hi pawl a duh nak cu Pathian a rian sinsin thei nak dingih duhnak lawng  asi.

John Vianney in langnak tampi a rak tuah. Curuangah Bishop in langnak pawl hmuh nawn lo dingah le a tul le Bishop ih lungkimnak lak ter  a duh.

Nikhat ah mi pakhat thinkung parih a tlak lai a hmu. Cu mi pakhat leilung parih a tlak cun a thih cih ding. John Vianney in leilung ih tla lo dingah a rak kham.

Cu veten Bishop ih lungkimnak tel lo in langnak hmuh lo dingih thupek mi a vun mang sal. Tawk deuh lai: Bishop tlawng a nai te a bang. Bishop hnenah thuhla a sim hnu ah thli lak ih a um rero mi leilung parih thleng thei dingah a bawm. Mang bang za zet a si.

A thihnak thu

          John Vianney in a dam lai ah zohthim tlak zet mi ziaza tha in rak hmuh. Mithianghlim a si ti tiang hman in mi tampi in an rak upat zet. A mah cu 1989, August 4 ah a nunnak a rak cem a si.

          Pawlpi in John Vianney cu 1925 ah Pope Pius XI in Mithianghlim ah a rak nemhnget. Cui hlei ah Parish Puithiam pawl kilkhawi tu ah Pawlpi in a nemhnget. August 4 ni cu a mai puai ni a si.

Kan cawn dingmi pawl cu:

1. Tangdor mi pawl cu Pathian in a phunphun in a hmin sunlawinak ah a hmang ti mang sal cio uh si.
2. Thlacamnak le ulhnak cu Pathian hmin sunlawinak hrangah tuah dingah a tha bik mi hriamhrei pawl an si.
3. Minung cu milian le farah tiin um hman nung la mai tuanvo pelh lo ih tuah lawngah Pathian tha ten kan rian thei ding.
4. A mah cu nikhat ah nazi 14-18 tiang sualthlah nak a ngai sak.
5. “Pathian hnen raithawinak pek lo in tuah mi hmuahhmuah cu a lak men an si” ti mi pawl cu a hnenih kan cawn dingmi pawl an si.

Curuangah St. John Vianney vek in tangdor nak thawn kan innhnen le kan kiangkap ih a um tu pawl kan rian thei nak dingah St. John Vianney ih thlacamsaknak dil tlang uh si. (John Vianney)