St.Emily de Vialar (June 17)

St.Emily de Vialar (June 17)

            France ram thlanglam ih hlanlai khuapi Gaillac ah, kum 1794, November 19 ah tih a nung zet mi raldo awk caan ah "tihnungza lakih na rat kan lungawi Puithiam, Puithiam tiin thei lo dingin na rat cu a tha. Acozah hnen rintlak lo mi Puithiam pakhat tiin zo in an lo ti ding" tiin an ti. An Puithiam cun "Monu le mopa cu khui ah an um a ti tikah, annih in mi leng khan ah an um an ti. Antionette Portal nangmah cu Jacques de Vialar cu kumkhua na nupi si dingin na pom maw?" tiah Puithiam cun kutsih nak a tuah sak.

            Kum thum a rei hnu 1797 , Sep 12 ah fanu an nei ih Emily tiah hmin an pek. Biakinn khawnglawng pawl kha cerek ah an tuah ih khawnglawng aw theih a theih nawn  lo. A pa in "kan fanu a tuvekin thaten Baptism nak a ngah thei ih a tawk deuh lai. Ram dinhmun khal a tha vivo thlang tiin" a pa in a ti. Kum a rei vivo ih, a nu in "Pathain in in sersiam, in duhdawt tuk na thei maw ka fanu" tiin thu a sim. Emily khal in ka thei ka nu tiin a sawn. Cuzawng ah a pa a ra ih ka fanu na nu thawn ca nan zir thlang maw tiah a sut. Emily cun ka pa ca ka siar thiam zo tiin a pa hnen ah a sim.

            Cutikah a nu in "A si, Emily cu a thang so tuk zo. Ca khal a thiam zo. Ka zirh men in a tawk nawn lo" a ti. A pa in "tlawng kan kai ter a cu zo" a ti. A nu in "kan fanu Miss Subarville tlawng ih ret ding cu ka duh lem lo. Kha mi nu cu ram buai lai ah ruah nak tha lo thawn a tel tu a si tiin a ti. Cutikah a pa in cumi tlawng lo a dang tlawng a um lo pi. Do awk nak ruangah biaknak lam tlawng pawl an khar theh a si lo maw a ti.

            Miss Dubarville tlawng ih ca zir nak ah saya le tlawng ta an pehpar awk daan a tha  lem lo. An sayamah nu cun "nan zaten nan tlung thei. Emily Piano zir dingah tang aw" tiah a ti. An sayamah nu cun "tum hmen, tum hmen na rualpi Hortense de Cossigny hnakin na thiam sawn ding na thei maw" tiah a ti. Cutikah Emily in "ka bang tuk zo. Sayamah nazi pathum luan ka tum zo" a ti. Emily cu thla a cam ih "Aw Bawipa upa pawl ruangih ka tuar mi har nak pawl ka lo hlan" tiah thla a cam.

            Gaillac tlawng ah kum 6 a kai hnu, a pa in "ka fanu Miss Duberville tlawngah ca na zir theh zo ih Paris ih tlawng tha zet ah tlawng na kai sal ding" a ti. A nu in "Sevara lamzin ih um Abbayeau Bois border ih napu le na pi tei inn kiang a siih inn na ngai a zia deuh ding ka zum" a ti. A pa in "Paris tiang lam hla pi na feh thei pei maw" a ti. Cutikah Emily cun "zianghman a poi lo. Ka hrang ah thin phang hlah uh" a ti.

            Paris an thleng tikah "nan lamzina  sia tuk maw" tin a nu te in a rak sut ih ka zum hnakin a har tiah a sawn. Emily ih nu a na ih a pu in a pa hnen ah 'ka fanu hi siivai fimnak ka neih mi thawn dam a theih nawnlo. Netabik dinhmun hrang kan timtuah a tul ding. A nu cun a u hnenah "ka fale pawl ka u ka lo ap. Ka um lo sung ron kilkhawi aw. Miss de vialar cu a kum 34, 1810 Sep 17 ah a thi. Ni malte a rei hnu ah Emily in khal a thei ve ih a nu te in "ka fanu na thin nat nak cu ca na zir in a zia vivo ding. Na um a nuamdeuh asile border ah ka lo hruai ding" a ti. A nu te cun a hruai ih 'ka fanu amah cu tlawng uktu Sr.de Navarte tiin an ko. Sister cun kan hngak hlap mi Emily a thleng zo.

            Ka fanu sister tei thawn um tlang nuam na ti vivo ding. Ziang kim a rem cang ding. Sister cun ka fanu na kum tla a kim zoih Bawi Jesuh Thi le Sa ngah thei zo na si. Emily cun "Aw leh, Sister ka nu in cumi hrangah Pathian thu in zirh" tiah a ti. Thla malte a rei hnu ah a veikhat nak Bawi Jesuh thi le sa a sang. "Aw Bawipa Jesuh thu phan sim nak in hua ter aw" tiah thla a cam. Kum hnih a rei hnu ah a pu le anute hnen ah a leng. Mi dang pawl in Dr.Portal kaing ih um nunau mawi te zo a si an ti. Thenkhat in a tu nu Emily de vialar an ti. Amah cu Sister tlawng ah aum. Tlawng pit caan ah a pu tei a leng theu an ti.

            A pu in Emily hnen ah "ka tu nu na pa in a lo ngai tuk ih inn tlung ding in in cah tiin a sim. Emily cun cutimaw ka pa in tlung ding in ti ah cun ka tlung ding a ti. Toinon zamrang ten tuah aw kantlai ding" tiin Emily ih nau in a ti. Toinon cun ka ruat hnak in a thang. Innsang thil pawl amah in a tuah thluh ding. Amah cu ka neh ding. Hi inn ah zo a cak sawn ti kan zoh pei cu tiah a ruat.

            Reilotah Emily in "ziangruangah Toinon in ziangah thu hman lo in ka pa hnenah a sim" tin a nau a sim. A nau cun 'a lo hnak sik si kei cu. Ka u na um nak hmun ah na um ding a zum. Asinan ziangah ruat hlah, rualpi pawl thawn lek in um men aw. Dik lo zet ih hmuhsuam tuar nak le thenkhat lungawi nak thawn Emily in kum 3 a tuar.

            Kum 1816 ah St.Peter biakinn ah Pathian thu zir nak a um ding tiin an than. Himi cu ralbuai nak theh ih a hmaisabik Pathian thu sim nak a si. Emily na feh pei maw tiin an sut. Emily cun feh ding e. ton har mi caantha asi. Aw Bawipa a liam zo mi kumpawl ah Bawi Jesuh Thi le Sa thawn hlat zet ah um in mawi nak ka rak ruat. Aw Bawi Jesuh ka thlarau khui tawk ah a um ti hman ka thei lo. Thaisun ah sual ka thlah tengteng ding a ti.

            Emily cu sual a thlah ih "Puithiam na thusim mi ka ngai ih ka tuah mi sual nak pawl zaten ka thinlung sungah ka hmu. Daithlang in ka um nak ruangah ka thin a na" tiah sual a thlah. Cutikah Puithiam cun "minung duhnak hawl hlah. Ka fanu Pathian ih duhnak lawng tuah aw" a ti. Emily cun thilri sumsaw pawl zaten ka tlan san zo a ti. Emily cu Biakinn ah feh in Bawipi Thi le Sa biak nak a tuah. "Aw Jesuh na sal nu hnen ihsin ziang saw na duh. Ka thinlung cu na duh nak tuah dingah asi" a ti. Ka hmai ah um ringring aw. Ka hnen ihsin na hlat asile ka lo ko sal ding.

            Ziangih ka rel lomi, ka tuah lomi kiangkap ih mi farah pawl lakah Pathian a um ringring. Pathian duh taktak asile ka unau asimi mi farah pawl bom ding asi tiina a ruat. Kan nitin nunnak ah leipar thilri pawl ruat ding hnakin mi farah bom a tha sawn lo maw a rak ti. Mi farah mi dam lo pawl a bawm. Midang pawl in "Emily ziang a tuah ti nan thei maw. Mi harsa pawl a bom rero. Hitivek asile cu pasal a nei thei lo ding. A kum le a upa" tiah an ti.

            Toinon in "na fanu ih thli tuah mi zoh hnik. Mi farah pawl inn ah a hruai ih inn thianfai zo in a tuah ding, rel hnik" tiin a pa hnen ah a ti. A pa in Emily hnen ah "Emily, ngaihnik. Hitivek cun a ngah lo. Na kut dawh pawl hrangah a danglam zin hawl aw" tiah a ti. Puithiam pa in Pathian in a thupi mi hnatuan hrangah a lo hril timi cu rinhleh ding a um lo. A lo theih ter leh ding. A tu vekih na hngak caan ah harsat nak pawl, na pai ih thinheng nak khal tuar aw. Himi harsat nak ruangah na tuah rero mi karuna hnatuan pawl cawl hlah a ti. Taktak ahcun a ollo. A pa in "hnatuan te nau pawl tuah in mi hmai ah innsang sinak na siat ter tiah a kawk.

            Mi pakhat in a pai hnenah "na fa nu a mawi tuk, innsang na din ter lo ding maw" a ti. A pa cun amah in ra sut tu an tam buk. Asinan thuhla a phunphun rel in a el thluh a ti. A pa cun "innsang din dingah na el ringring ding maw. Na nunram hrangah ziang tuah na tum" a ti. Emily cun 'ka nunram ah Pathian hrangah ka hlan duh. Sister kaing pakhat ka din ding" a ti. A cang thei lo lawlaw na thei maw. Ziang ti khal ah a cang thei lo ding" a tiih khuat thawn a deng ih khuat a kuai thluh.  

            Kum a rei ih, a nau pa cu Algeria ah a feh zik ih, Emily cun "ka lo ngai tuk ding. Na um loin ziang tin ka um ding" a ti. A nau pa cun "ka u na hrangah Pathian ih ret cia mi lam lawng zawh aw. Cui lam tluan thei dingah ral that nak na nei ti ka thei" a rak ti. Kum 1831 thal caan ah lo tan san tu na pu Portal in na hrangah ro thil tampi a lo tan. Frank Paisan 300,000 na ngah. Himi ro in ziang tuahna tum tiah an sut. Emily cun " St.Peter biakinn kiang ih zuar ding ih an than mi inn ka lei ding. Cu tawk ah sister kaing pakhat din a duh nak thinlung tuah dingah a bot cat. A rualpi thenkhat in kan lo thlun duh an ti. Kum 1832 Christmas puai ni ah ka thinlung ah Pathian aw felfai zet in ka thei. Himi aw vekin ka tuah ding a rak ti.

            Zuk suai thiam pakhat in "St.Emily ih suai fial mi zuk a suai sak. Cui zuk cu St.Joseph kha Pathian minung sinak a lak nak a thuk zet mi zuk a si. Kan kaing bom dingah St.Joseph hnen ap in kiang ih hmin cu lang nak a nei mi St.Joseph sister pawl tiin hmin a rak pek. Kum 1833 march 19 cu St.Joseph puai ni a si. June thla ah Sister 16 an um zo. Mi pawl in "zohhnik uh Miss de Vialar ih fanu pawl, kum 34 lawng a si lai mi Sister upa khui ah nan hmu ah. Sister tuan ding pawl zoh hnik uh an mawi da, mi pawl hmai ah feh rero ding an si lo" an ti.

            Emily cu Puithiam hnen ah feh in "Bawipa hitivek ih sim siat nak pawl in buai nak in pe" a ti. Puithiam in "Mother pawl ih karuna hnatuan in tetti a hmuh ding. Bil Bishop in khal a duh ih nan thu in sut. Bishop cun "himi nunau pawl kan Pawlpi hrang thil tha an tuah nak pawl cu mangbangza a si" a ti. Mi farah pawl an inn ah a lak ten an tuamhlawm. Harsat tuar pawl an inn ah ko in thazang an pe. Lamzin ih a um men mi nunau pawl khal a lak in ca an zirh. Bishop cun "sister pawl ih an daan pawl tuah ter aw. Cui hnu ah nemhnget dingah ka hnen ah rak keng aw" a ti.

            Asinan Algeria ahcun, "hitawk hmun cu a fai lo. Hnatuan tu pawl tampi an thi zo. An hrangah siizung pakhat sak a tul" tiah Augustine in a ti. A rualpa in "asinan zo in tuanvo a la ding. Thinlung tha nei an um lo" a ti. Augustine cun "ka u Emily in in bom thei tengteng ding. A hnen ca ka kuat ding a ti. Emily cun ca a dong ih, "ka fa le pawl Pathian hnen lungawi thu sim uh. Kan hnatuan nak ah thluasuah in pe. Algeria ah hruai in lam in hmuh. Pathian hnen lungawi thu kan sim ding. Kum 1835 July 31 ah Algeria an feh zik ah kannih cu France acozadh upa pawl thawn kan feh a tul ding" a ti. Ni thum a rei tikah, Algeria an thleng ih a nau Augustine thawn lungawi zet in an tong aw. Augustine in "hitawk khuapi ah malte um uh. Tuah ding  mi kan tuah theh in ka inn Paris ah kan feh ding. Cui caan ah nat tha lo zet a um ih minung le an tam tuk ih mina ret nak an um nawn lo. Thaten tuamhlawm tu khal an um lo. Cutikah ral bawi in "lawng parah France Sister 4 kan hmu. Himi cozah siizung tuanvo la dingah kan dil san ding" an ti.

            Ralkap pa cun mina pawl cu a hmuh ih "nan hmuh vek asi ko. Dinhmuna  tha lo tuk" a ti. Sister pawl cun kan tuan thok ding. A rualpi pawl cun Emily hnen ah "Mother cawl lawk aw. Zing ihsin natuan zo, an ti tikah Emily cun "mina an tam tuk lai" a rak ti. A mina tuamhlawm mi cun "himi hnatuan a lo tuan ter tu cu mi tha tak asi ding" a rak ti. Thlahnih a rei hnu ah "himi hna in tuan sak ruangah kan lung a awi tiin an ti. Mother Emily in "ziang hman a poi lo. Anamah pawl tuamhlawm dingah kan ra. Kan hnatuan tla kan theh hrih lo"a  ti. Kan pawlkom hnatuan kan theh veten kan ra sal ding tiah an cah ta. October 30 ah an tlung sal.

            A rualpi sister pawl hnen ah hi tawk lam dinhmun teh ziang a bang tiah a sut ih a rualpi pawl cun a zaten a tha Mother tiah an sawn. Puithiam pawl in "Mother pawl a sunloih tu Algeria upa ih ca cu Msgr.De Gualy in a ngan. An pawlkom nemhnget dingah daan cu Mother hnenin kan hngak" a ti. Kum 1853, Dec 16 ah Sister pawl in "Aw Jesuh, na dungthlun ding ah farah nak, thianhlim nak, thungainak pawl thawn kanmah le mah kan ap aw" an ti. Kum 1836, thal caan ah pulhnat ruangah an dinhmun a harsa ih, a hmaisabik ah innpi pakhat nei ding an tul. Inn pakhat an nei ih "hi inn cu a tum tuk. A tul dan vekin kanhmang thei ding" an ti. Mina pawl hrang sii pek nak khan, miphun thlei dang nak um loin nunau pawl hrang a lak ih ca zirh nak, nu le pa pawl hrang inn khat, harsat tuar pawl zaten hrang innkhat tiin an hmang.

            Reiloteah "bond khaupi Fr.Ven File in nauhak pawl cazirh dingah in ko" tin Sr.Emily a sim. Annih in "a tha, Sister 4 an feh ding" a ti. January 3, 1838 ah an hnen ah um hrih dingin Father cun a sawm nan, annih cun kan um lo ding Puithiam, kan kaing ah Sister pawl an ra ih hril awk nak hrangah France kan tlung ding an ti. Gaillac ah an thleng ih a hmaisa bik hril awk nak an tuah. Mother Emily cu an lungkim nak in upa ah an hril. Thla malte a rei ah Emily in "hi tawkah ziang kim a fel fai zo ih Algeria ih feh sal ding a cu zo" a ti.

            Algeria ah thleng ih lamzin ih a um tu nauhak pawl hrang nauhak kilkhawi nak tlawng a phuan sak. A mal bik un hi tawk hmun ah humhim nak an ngah ding. St.Louis Puai August 25 ah Pope Gregoray XVI in capi hmang in Algeria cu Bishop umnak tiin a nemhnget ih Bordo Diocese ih Fr.Debuatshi cu Algeria ih Bishop tiin a khaisang.

            Kum 1838, December 13 ah Algeria ah Bishop Dubuatshi a thleng. Bishop cun "Puithiam mal nak hi mi Diocese ah Mother pawl bomnak nan pek ruangah ka lungawi. Constantine ih Puithiam tlawng phuandingah ka dil. Mother pawl nan feh ding asile ka lo thlah ding" a ti. Kum 1839, April thla thok, Sister pawl an thleng ih mi pawl in "Sister pawl an thleng zo. Midang tla va sim uh. Cuti lawngah an mina pawl an rak hruai thei ding" an ti.

Sr. pakhat in Mother Emily hnenah, ‘mother hi tawk ah rul suak tiih kawh mi Arap saw buar tuamhlawm dingin an lo ko. Tuanbo a tum tuk’a ti. Mother Emily in ‘a tha ka tuan dingah ret aw’ a ti. Mina hnenah cun ‘na hrangah sii ka rak keng. Hi nah zoh aw a ti. Mina cun ‘ziangah hi tiin na tuah. Mother ka lo zum,’ a ti.

            Rei lo te ah a tuamhlawm mi cun ‘kan khuapi Vikara ah Mother na fate pawl thlah sehla a tha ding. Cu tawk ah tuah ding a tam tuk a ti. Mother cun a sinan Araq pawl karlak ih Christian mi malte cu buainak a si lo ding maw tiin a sut. Cu pa cun ‘Araq mi pakhat in Khrih an simsiat a sile cui a sim sia tu cu lutan a si ding’ a ti. cu ticun Mother khal in ‘ka lungawi. Ka ruat ta ding,’ a ti.

            Constant ram ah cun a remcang hmel nan, Bishop Dubuat in Sr. pawl parah tuanvo neitu mi a ret. Asinan, daan hrampi le thukamnak cu Bishop Diguali thawn lawng a sai. Aw Bawipa mi upa pawl thawn buainak in um ter hlah aw tiin thla a cam.  Asinan, Sr. Carlis in mina pawl a tuamhlawm tikah Mother ih sim vekin tuah lo in a mai tuah duh daan vekin a tuah. Mother Emily cun Sr. hnenah ‘hi ti vek in tuah nawn hlah’ a ti. Cui Sr. cun ‘hi mi thupek cu ka pom thei lo. Midang ih thu ka thlun ding’ tiah a rak el.

            Bishop in ‘ka Diocese ah thu ka nei bik. Sr. Carlis hnatuan pek dingin thu ka bot cat zo. Upa thleng uh’ a rak ti. Emily cun ‘hi ti vek a si le kaing ih thuneihnak san a nei ding maw? Kaing siatsuah ah a cang ding. Hi thu cu ka pom lo’ a ti. Mother Emily in ‘Algeria ih ton ding mi buainak ah a thin a phang. Kan mah ten uk awk thei nak humhim dingah a dang Diocese ah kaing kan dil le a tha ding. Tahthimnak ah Turin khuapi ti bek ah a ti. A rualpi pawl cun an lungkim pi ve.

            Turin ah an thleng tikah an rak hmuak ih an mah pawl cu St. Joseph Sr. kan si. In bum ding in an ra an ti. Khua mipi pakhat in ‘Sr. tei hnenah cun nan hrangah inn pakhat a um zo’ a ti. “Kan lungaw. Tuah ding tampi a um. Kan tuan thol cih ding” an ti. Rei lo te ah siizung an phuan ih mina an khat cih. Algeria in ca a rak thleng ih Sr. in Algeria a dinhmun a tha lo. Ka tlung lohli a tul a ti. Algeria ih a thlen tikah Sr. pawl in Mother na um lo sungah Bishop in Mother na lam ih tang mi Sr.pawl Bawi Jesuih Thi le Sa in pe duh lo. Kan ruah daan a bang awk thluh a si lo maw?” an ti.

            “Hi ti cun a cang thei nawn lo. Kaing sung mahte uk awknak hrangah Pope ih nemhngetnak ngah dingah Rome ka feh ding. Cu ti lawngah aamahkhaannak kan ngei ding” tiin Emily in a ti. Rome khuapi ah Bishop pakhat in Mother hnenah ‘Pope Gregory XVI tong thei dingah ka dil zo’ a rak ti. Pope thawn an tongaw ih ‘Algeria ih nan hnatuannak thu pawl kan thei ih kan lo sunloih tuk’ a rak ti.

            Mother cun lungawi thu a sim. “Puithiam commission pawlkom ih thuhla pawl cek lawk ding caan malte a duh” tiah Bishop in a ti tikah Mother cun ‘ka hngak sung ah Rome ah Kaing phuan thei dingin ka zuam ding a ti. Thla malte a rei hnuah Bishop pakhat in Mother hnenah ‘Mother na hnenah thu sia sim ding ka nei. Mother hi tawk na um sung Bishop Dubuat in Paris Siangpahrang Louis hnenah Mother na par ih thilsia hmu dingin a tuah. Bishop ih a duh mi a ngah zo. Acozah in Mother pawl Algeria ih um theinak nan ngah nawn lo’ a ti. Mother Emily cun ‘cu ti sile ziang hman tuah a ngah nawn lo. Algeria ah tlung in tlan ding lawng a taang’ a ti. Rei lo te ah Pope in Mother Emily cu lungawi zet le sunloih zet in a nemhnget sak.

            Algeria ah kum 1842, November 23 ah nan mah ai-awhtu ding kha Karuna kaing ih Sr. pawl an thleng zo. Tuanvo thleng aw in tu rori ah suak uh an ti. Emily cun mina pawl cibai kan buuk ta lo ding maw a tiih a tu rori nan feh a tha ding an ti. ‘Ziangah nan tap. Hi mi hi sannak pakhat a si. Kan Pathian cu hi hnak ih har a tuar a si lo maw?’ tiin Emily cun a rualpi pawl a hnem.

            Kum riat tiang mi hrang rian an tuan hnu Sr. pawl ziang tik hmanah kan lo hngilh lo ding tiin an thlah ta. Leilung pumpi hi a tum tuk. Bawipa cu mifarah pawl, mina pawl, nauhak pawl thawn hmun tinkim ah a um ringring. Gaillac an thlen hnu ni rei lo te ah tui nisia ih ‘La Marsa’ ah kaing phuan dingin an sawm. Mother cun a pom. Khual an tlawnnak cu an rin ai in a rei deuh ih ei in khal a cem zik thlang. Kan neih mi kan hlawm aw pei a ti. Thlipi a hrangih nan hrangah ka thin a phang an ti. Mother in ‘tih ding a um lo. Pathian kan hnenah a um’ a ti. Mother cun cu ti a si le La Marsa ah kan feh pei a ti. Kum 1843 thla tang a thok thlang. Mother cun hi nah ka um a tul nawn lo a si le France ah kan tlung thlang ding a ti.

            A tlunnak lamtluanah lawng an to lai ah thlipi a hrangih tilet a tho ciamco. Thlipi cu Malta tikulh lam ah a hrang. ‘Hi nah tikulh kan thleng ih tlawng phuan nak ding caantha a si’ a ti.

            Mi pakhat in Sr. tei inn ding a hmuh. Mother cun ‘thlakhat lawng a si lai. A lut duhtu an va tam ve. Tlawng phuannak rei zo vek a bang. Gailaac ih tlun a cuu thlang a tiih a tlung. Gailac a thleng ih Sr. pakhat in ‘in ngai thiam aw Mother; Mother na um lo sung hi inn ih upa tuanvo ka rak tuan suak lo. Fr. Meseri ih ruahnak in pek ruangah kan thuhla hrangah lawyer Meolis kan rak sak pang. A mah Pathian, Pathian zianghman a tang nawn lo. Kan cem zo’ a ti.

            Asinan, Leon ahcun Bishop pakhat in Father Bruno hnenah ‘Fr. Bruno na si maw? Cyprus tikulh ah na um ah ka ruat a tiih Fr. cun a si. Cu tawk ah Khristian pawl hrang hna ka tuannak a rei thlang. Asinan, kei mah lawng ka si. Curuangah in bawmtu ding Sr. pawl ruahsan in ka ra tlung’ a ti. Bishop cun St. Joseph Sr. pawl sutsan aw a ti.

            Kum 1844, December 2 ah lawng colhnak hmun in an thleng thei. Pathian ih mangbangza a kut cak a si. Thlarau sia in in tlan san zo’ an ti. Mipi pawl cun ‘Sr. pawl lamzin ah kan lo ruat tuk. Minung pawl hrangah nan nih cu Vancungram ih Vancung mi nan si’ an ti. Kum 1846, thlaal caan ah, Mother in Myanmar ram in in sawm zo nan feh duh maw tiin Sr. pawl a sut. Sr. pawl cun ‘kei mah kei mah ka feh duh’ an ti.

            Myanmar ram cu a hla tuk maw tiin an mah le an mah an sut aw. Sr. pakhat in ‘ a hla tuk. Asia continent ah a um. Alexendria ihsin Egypt nelrawn bal in tipi thuanthum feh lai ding’ a ti. Nelrawn an thleng ih kalauk an to ih Sr. pakhat in ‘aw Pathian tih a va nung ve a ti. Putar pa in tih hlah. Ka um. Ka lo bawm ding a ti. Tipi tuanthum an thleng ih putar pa cun a thlah ta. Sr. te cun an thinlung sungah a dang pi’n a um ih hi putar pa ih St. Joseph a si pei maw? tiin an ruat.

            Gaillac ahcun mi pawl in ‘Sr. pawl zoh tikah leiba pawl nei in harsatnak an tuar hmel. Kaing ih zawi umnak saw a si’ tiin an sut. Mother nauhak pawl an ko zo. Hi tawk ih um bet a ngan nawn lo. Tlamtling zet in tuah thei dingah tidaan dang hawl a tul ding. Kum 1817, October thla ah Tuluk khuapi an thleng ih in ei ding pawl ziang tiin kan tuah ding. Ca kan zirh ding. Thil tuah daan, thil thit daan pawl kan zirh ding an ti. Thla malte a rei hnu ah Mother cun ‘theih mi um lo hi mi khuapi ih um cu a remcang thei lo ti kan pom ding hrimhrim a si. A zia deuh lai. Leitlun killi ah in sawm uh’ tiin a ruat.

            Jerulsalem khuapi ah kaing din dingin le mina kilkhawi dingin Sr. pawl an dil. Malta le Cyprus theh hnu ah Coro tikulh khal ah ral a tha mi Sr. pawl an sawm sal. Kaing din dingah Jarpha khuapi ah Sr. thenkhat an feh. Rei lo te ah Trabuzung khuapi ah innsang kilhim daan zirhnak nu pawl  hrang an harsatnak cu zianghman a si lo. Ziang tinkim Thinglamtah zuk an ben ding’ a ti.

            Kum 1852,  ah Emily in ‘hi tawk ih um ding a remcang lo ih hmundang kan hawl ding’ a ti. Mother cun ‘Marcil kha a vun ruat. Cui khuapi ih Bishop Macornu in a mah rori in ‘Phalsusmari’ Pathian riantuannak a din tu a si ih in theithiam ko ding a ti. Mother cu Bishop hnenah a feh ih kum 14 sung kan tuar mi lo a dang zianghman a um lo a ti. Bishop cun ‘na thinphang hlah. Kei mah khal in ka tuar dah. Nan tuar mi ka theithiam’ a rak ti.

Kum 1852, August 15 ah kan harsatnak pawl a cem thlang ding tiah Mother an ti. ‘Ziang a si kal le Bishop cu kan pa vek a si. Lailak tlawng phuan in on zo’ tiin Mother in a ti.

            Kumkhat a rei hnu ah Sr. pawl cun ‘kan thlen hman rei hrih lo ti tluk ih inn tum ah  um ding zo in an zum ding. A lut duh tu le an tam tuk. Mang vek a si. Zum ban ding hman a si lo’ an ti. Tlawng an phuan hnu 1852 kumcem ah Sr. 10 cu Tunisia ih ‘Sfax’ ah thenkhat cu Capuchin Puithiam pawl bawm dingah Candia tikulh le Greek pawl ah an feh.

            Palestine – Jerusalem ih Bishop cu Bethlehem khuapi ah tlawng phuan dingin an ko. (Bethlehem cu Bawi Jesuh suahnak a si). Cui hnu ah Bible tel mi ‘Sidon’ khuapi ah Khristian le Muslim tlawngta 200 hrangah boarder an phuan. Tlawng thar a karh vivo. Brittany, Tremorel, St. Peter Le Zoba, Armenia ih Eryerum, Tunisia ih La Goulette le Australia tiang a darh.

            Kum 1855, October ah France acozah in an kaing an pom zo. Baipa ka lungawi. Ka thih a nuam thlang ding a ti. Kum 1856, August 22 ah Mother cu a naa thok. Ziang a cang. Doctor a tu lai fang ih khuapi sungih a cang mi nat maw? tiin Doctor an sut. Ril tla nat dam ter a theih lo thu a sim. Netabik Sacramentu pek uh’ a ti. Mifarah pawl hrangah faangdip khat khai thei ceu in a khai nak ruangah a si.

            August 24 ah a dam lo ih ni hnih a rei hnu ah Mother Emily cu siang zet ih ap awknak a pa Pathian hnenah a feh. A mah cu Pope Pius XII in 1951, June 24 ah Mother Emily cu Rome khuapi ih mifarah hrangah le mi zonzai hrangah harsat a tuar tu a si. Curuangah kan nih khal a mah vekin nung ve dingah in sawm a si.